Leve Willem-Alexander, keizer van Europa
Vroeger werden de meeste koningen gekózen. Daar kunnen we nu op teruggrijpen.
Direct na Koningsdag stelt Heini Peters hier op Joop.nl de vraag of Nederland wel een monarchie kan blijven. Men wordt immers in het hermelijn geboren. Dat is niet democratisch en daarom bepleit hij instelling van een republiek met een gekozen president.
Dit is het kind met het badwater weggooien. Veel Europese landen kenden in het verleden een gekozen monarch al werd die dan niet door het volk maar door een elite van edelen of een standenvergadering aangewezen. Dat was bijvoorbeeld het geval met de keizer van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie. Wie koning wilde worden van Bohemen of Hongarije, moest eveneens een soort rijksdag achter zich krijgen. Polen was zelfs officieel een republiek met een gekozen koning. Zulke benoemingen golden wel altijd voor het leven.
Overal in Europa zijn machtige vorsten erin geslaagd hun positie erfelijk te maken behalve in Polen want dat werd door de buurlanden opgeslokt en geliquideerd.
In de Nederlandse Republiek deden de Oranjes er bijna een eeuw over om het stadhouderschap een erfelijk karakter te geven. Dat kreeg eerst in 1676 en daarna definitief in 1747 zijn beslag.
Waarom grijpen we niet op de oorsprong terug? Nederland zou kunnen besluiten de opvolgers van Willem-Alexander democratisch te kiezen. Meer dan een halve eeuw geleden heeft de politicoloog Kees Wagenaar daar een interessant idee over geopperd. Wij kiezen onze monarchen niet uit politici maar uit de wereld van toneel en film. Als moderne koningen iets doen, heeft dat meestal te maken met ceremonieel of feestelijkheden. Daar heb je goede acteurs voor nodig. Om een voorbeeld te geven: Pierre Bokma en Thom Hoffman zouden allebei op hun eigen manier en in hun eigen stijl een prima koning neer kunnen zetten. Het zou ook een prachtige bekroning van hun loopbaan zijn. Eenmaal gekozen, blijven staatshoofden in Nederland aan tot ze erbij neervallen of er zelf de brui aan geven. Dan kiezen we met zijn allen een nieuwe held of heldin voor op de nationale bühne.
Uiteraard krijgt de gekozene Huis ten Bosch als paleis toegewezen.
Nu we toch bezig zijn: het probleem van een staatshoofd voor de Europese Unie is nog niet op bevredigende wijze opgelost. Daarom ligt het voor de hand het Maleisische voorbeeld te volgen. De Maleisische Federatie telt 13 deelstaten en drie federale territoria. Negen deelstaten hebben een sultan of een rajah. Elke vijf jaar maken zij onderling uit wie een tijd lang de yang dipertuan agong zal zijn. Dat betekent zoiets als verheven opperheer. Noem hem (want vrouwen zijn er nog niet aan te pas gekomen) maar de koning. Sinds 1 februari is dat sultan Ibrahim Ismail van Johore.
Prima systeem. Dat kan Europa zo overnemen. De gekroonde hoofden binnen de EU maken elke vijf jaar uit wie van hen keizer of keizerin van de Europese Unie wordt. De functie is ceremonieel. Wenen wordt de officiële residentie van het keizerrijk Europa. Dat is met zijn Strauss, zijn exclusieve bals en zijn operette daarvoor de aangewezen plek. Zo zou het kunnen gebeuren dat Willem-Alexander en Maxima vijf jaar lang slot Schönnbrunn betrekken waar zij het brandpunt worden van een schitterend hof, want Europa moet natuurlijk als keizerrijk behoorlijk voor de dag kunnen komen. Ondertussen treedt in Nederland Amalia op als regentes. Daar heeft ze vast zin in. Dat kun je nu al aan haar publieke optredens zien.
Waarom men te Wenen in een vloek en een zucht een schitterend hof kan opbouwen"
Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin ook al is de laatste put nu dicht.
Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: het energieschandaal is nu al in de maak.