Leve de monarchieën van Groot-Brittannië en Nederland!

De kroning van de nieuwe koning Charles III heeft zich eindelijk voltrokken. Een genot voor burger, maar vooral voor de nieuwe monarch zelf. Het evenement van de kroning kosttel tussen de 56 en 114 miljoen euro. Dat is maar goed ook, want dat geld kan nergens beter aan besteed worden. Het is helemaal niet zo dat in 2022 één op de vijf Britten in armoede leefde of dat het percentage arme kinderen in Groot-Brittannië zo’n 40 procent betrof. Excessief geld uitgeven aan een kroning, dat is pas echt glorieus. De nieuwe koning zal schitteren in goud en juwelen, terwijl zijn onderdanen zich in lompen kleden.

Het is een zorgelijke trend. De armoede stijgt, terwijl de elitaire klassen uitbundige feesten geven. De stijging van de armoede en de uitgaves van de koningshuizen zijn niet direct met elkaar in verband te brengen, maar een bepaald dedain jegens de bevolking blijkt hieruit wel. Historische vergelijkingen wil ik niet maken, maar ze lijken er te zijn.

De monarchen van Groot-Brittannië en Nederland hebben de vrijheid om veel geld te vragen voor feestdagen in naam van de monarchie, maar dat wil niet zeggen dat een dergelijke keuze ook de verantwoordelijke keuze is. Zo kwamen de kosten van de meest recente Koningsdag voornamelijk bij de gemeente Rotterdam terecht, terwijl deze gemeente de armste gemeente van Nederland is. Hoe verantwoordelijk is het dan om daar Koningsdag te vieren?

Daarnaast zien we ook dat de monarchieën aan populariteit verliezen, ondanks de grote feesten. Het “National Centre for Social Research” heeft recentelijk aangetoond dat de publieke steun voor de monarchie in Groot-Brittannië zich op een historisch dieptepunt bevindt. Van de ondervraagde Britten gaf 45% aan de monarchie niet belangrijk te vinden, of ze zouden het zelfs willen afschaffen.

In Nederland zien we een soortgelijke trend. Uit onderzoek van Ipsos blijkt dat in 2023 slechts 55% van de Nederlanders een monarchie wil behouden. Dat lijkt veel, maar in 2020 was dit aantal nog 74%.

De steun voor het koningshuis neemt af en zo gek is dat ook niet. In Nederland neemt de armoede namelijk toe als gevolg van de inflatie en de inkomens die niet meestijgen. Als mensen dan zien dat dit jaar de duurste Koningsdag ooit wordt gevierd, dan helpt dat niet om de steun voor dit ouderwetse bolwerk toe te laten nemen.

De kosten van deze dag zijn niet vergelijkbaar met de kosten van de kroning van koning Charles III, maar beide dagen hebben de overeenkomst dat er extreem veel geld wordt uitgegeven, terwijl dat geld voornamelijk van de belastingbetaler afkomt.

Het compleet afschaffen van de monarchie hoeft van mij (nog) niet. Een koningshuis heeft nadelen, maar er zijn ook voordelen. Het koningshuis kan namelijk op zo’n manier worden ingezet, dat het een verbindende factor in de samenleving speelt. Verder kan juist een neutraal koningshuis goed worden ingezet om de banden met andere landen te onderhouden, echter kan men beargumenteren dat een democratisch gekozen regering daar ook aan kan voldoen. Daarbij moet normaal gesproken de minister-president ook een verbindende factor in de samenleving zijn, dus ook daarin is het koningshuis niet erg nuttig.

Toch kan een monarchie een toevoeging zijn voor het land, mits het juist wordt ingezet. Daarnaast is het een ontzettend grote juridische klus om de koning uit de Grondwet en de overige wetten van dit land te halen.

Hoe dan ook op deze manier lijkt het helemaal niets te worden met de monarchieën van Nederland en Groot-Brittannië. De monarchie is ouderwets en vernieuwing komt er niet. De monarchie is als een oude boom die langzaamaan zijn bladeren verliest.

De vorsten van Nederland en Groot-Brittannië voeren grotendeels ceremoniële (lees: vervangbare) taken uit en de steun voor hen blijft afnemen. Het zal hoogstwaarschijnlijk niet in de aankomende decennia gebeuren, maar de kans is zeer aanwezig dat Nederland en eventueel zelfs Groot-Brittannië zullen eindigen als republiek. Om dit niet te laten gebeuren, moet flink gewerkt worden aan de imago’s van beide monarchieën. Indien dit niet gebeurt, dan zal dat ook geen ramp zijn. De democratie zal immers blijven functioneren met of zonder monarch.

Waar wel nu al over nagedacht moet worden, is de vraag hoe we geld dat nu wordt gebruikt voor overbodige taken van de monarch zo kunnen inzetten dat we daarmee de armoede bestrijden. Wellicht kan de koning daar zelfs een rol in spelen om zo het vertrouwen in het Koningshuis toe te laten nemen.