Lesbos is onze morele test: gaan we die overleven?

Corona heeft de vluchtelingenkampen van Griekenland bereikt; een vluchtelingenkamp in Ritsona is in quarantaine geplaatst. Op het moment van schrijven heeft het virus misschien al het eiland Lesbos bereikt. De ruim 20.000 vluchtelingen, die opgekropt zitten in een tentenkamp op Lesbos, zijn in levensgevaar. Burgers, hulporganisaties en gemeenteraden zijn duidelijk: dit is een tikkende tijdbom en Nederland moet nu overgaan tot evacuatie van kamp Moria om een humanitaire ramp te voorkomen.

De afgelopen weken hebben overheden in Nederland én elders in Europa ongekende maatregelen afgekondigd om het rap verspreidende coronavirus tegen te gaan. Scholen, horeca én landgrenzen moeten sluiten, mensen moeten minstens 1,5 meter afstand houden en Nederlanders – buiten vitale beroepen – werken waar mogelijk thuis.

De maatregelen laten zien hoe serieus de coronacrisis is. Tegelijkertijd bewijzen de steunmaatregelen vanuit het kabinet en de respons vanuit de bevolking ook hoe de coronacrisis iedereen verbindt. Nederland, Europa én de wereld zijn zo sterk als hun zwakste schakel. Solidariteit en zorgzaamheid voor kwetsbare groepen vormen het enige goede antwoord op deze pandemie.

Ondanks deze hoopvolle bijwerking van een verder ongekende crisis, is er elders in Europa sprake van een tikkende humanitaire tijdbom. In vluchtelingenkamp Moria op het eiland Lesbos zitten namelijk 20.000 mensen opgekropt, terwijl het kamp slechts capaciteit heeft voor 3.000 personen. 40% van de vluchtelingen is kind, veel van hen heeft al gezondheidsproblemen, social distancing is praktisch onmogelijk en volgens het alarm slaande Artsen Zonder Grenzen delen mensen in sommige delen van het kamp met 1.300 personen één kraan, zonder zeep. Bovendien is er al een tijd sprake van toenemend geweld dat het werk van hulpverleners onmogelijk maakt.

De Griekse minister van Migratie Dmitris Vitsas vroeg andere EU-lidstaten eerder al om in ieder geval de meest kwetsbare groep op te vangen: alleenstaande vluchtelingenkinderen. Humanitaire organisaties als Vluchtelingenwerk, Stichting Vluchteling en Defence for Children riepen Nederland eerder al op hieraan mee te werken en Artsen Zonder Grenzen waarschuwt voor een ongekende gezondheidsramp. Toch houdt de Nederlandse lijn van solidariteit en medemenselijkheid op aan de grens, terwijl het virus zich daar niet tot laat tegenhouden.

Het is vijf over twaalf: corona heeft de kampen van vluchtelingen in Griekenland bereikt.

We gaan door een moeilijke periode die wij nog niet eerder hebben meegemaakt, waarbij onze ouders of zelfs grootouders geen ervaring hebben om ons te adviseren en tips mee te geven. Een periode waarin wij ervaringen zullen moeten verzamelen om deze over te dragen aan onze kinderen.

Als volwassenen dragen we een verantwoordelijkheid voor alle kinderen, in het bijzonder voor de kinderen in vluchtelingenkampen. Laten we er samen voor zorgen dat we over tien jaar het verhaal kunnen vertellen over die coronacrisis, die tijd dat we meer dan ooit solidair waren en medemenselijkheid toonden die we niet meer dachten te hebben. Dat grenzen en afkomsten ons niet van elkaar hebben kunnen verwijderen en wij meer dan ooit elkaar hebben vastgehouden. Dat we dit virus zij aan zij hebben bestreden en het ons is gelukt.

En het gaat ons ook lukken, want Lesbos is onze morele test die we met onze solidariteit, menselijke waarden en onze moed zullen doorstaan.

Wij geloven dat Nederland het kan: samen voorkomen we een humanitaire ramp op Lesbos en geven wij een kostbaar nalatenschap aan onze kinderen; menselijkheid!