De haperende formatie levert leraren misschien wel een extraatje op

De VVD is niet te spreken over de uitspraak van Lodewijk Asscher dat er meer geld moet komen voor het basisonderwijs. Asscher deed deze uitspraak naar aanleiding van protesten van leraren die meer geld en minder werkdruk eisen. Eind augustus moet er een nieuwe begroting worden vastgesteld en Asscher lijkt met zijn uitspraak al vast een voorschot te nemen op de begrotingsonderhandelingen. De VVD is van mening dat een demissionair kabinet geen nieuw beleid mag maken. Maar is het wel redelijk om te verwachten dat er maandenlang niks gebeurt in Den Haag?

Al bijna vier maanden lang cirkelen onderhandelaars van de VVD, het CDA en D66 en afwisselend GroenLinks en de ChristenUnie om de formatietafel. Steeds opnieuw blijken er onoplosbare problemen over zwaarwegende thema’s. Twee informateurs gaven hun opdracht terug en Gerrit Zalm werd ingevlogen voor een nieuwe poging. Het is een onbegrijpelijke situatie omdat er voor elke schijnbare politieke patstelling altijd een pragmatische oplossing is. Als de partijen er niet uitkomen op onderdelen is er namelijk de escape van de “vrije kwestie”. Informateur Tjeenk Willink heeft het ongetwijfeld ter sprake gebracht: het coalitieakkoord op hoofdlijnen met daarin ruimte voor de coalitiepartners om af en toe een afwijkend standpunt in te nemen. Een dergelijk akkoord is trouwens ook beter voor de democratie, het kabinet wordt zo gedwongen om draagvlak te creëren bij de oppositie. Maar de onderhandelaars willen vooralsnog geen pragmatische oplossing. Ook lijkt Mark Rutte niet de leider die in staat is de onderhandelaars mee te nemen in een overkoepelende visie in een poging zo de onenigheid te overbruggen.

Als eind augustus de besprekingen over de begroting beginnen dan zijn de verkiezingen alweer een half jaar achter de rug. De irritatie van de VVD over de uitspraak van Asscher doet vermoeden dat Rutte en Zijlstra weten dat er in augustus nog geen nieuw kabinet zal zijn. De begroting zal dan vastgesteld moeten worden door het demissionaire kabinet. Ondertussen gaat het leven natuurlijk gewoon door. In het basisonderwijs staat bij de leraren het water aan de lippen, er is sprake van een lerarentekort, veel ziekteverzuim en een te hoge werkdruk. Je kan het de leraren moeilijk kwalijk nemen dat zij hun protest niet even parkeren totdat de onderhandelaars beseffen dat het landsbelang boven het partijbelang gaat. Je kan het de demissionaire vicepremier evenmin kwalijk nemen dat hij de ruimte pakt en wèl actie onderneemt.