Laten we de hoop op een constructieve samenleving niet verliezen

Vaak wint de simpele oneliner het van de meer complexe en genuanceerde benadering.

Hoe moeten grote conflicten zoals de Oekraïne-oorlog of de conflicten waarin Israël verzeild is geraakt worden aangepakt? Ik zou diplomaten het voortouw laten nemen. Het slechtste wat er kan gebeuren is dat we allemaal de hoop verliezen op een oplossing van oorlog. Intussen dreigen we te worden meegezogen in een negatieve stemming, of het nu gaat om minder prioriteit voor milieu, een hardere opstelling ten aanzien van vluchtelingen en asielzoekers, meer berichten over wraakacties in de openbare ruimte of meer verwarde personen op straat, toename van drugs, steek- en schietpartijen, mensen die dierbaren verloren zijn, mensen die niet meer rond kunnen komen terwijl de winsten van multinationals tot ongekende hoogten stijgen, protesten tegen stikstofbeleid, enz., enz. En een nieuwe regering die beleid zou moeten maken laat maar op zich wachten en wachten en wachten….

Het is alweer april, de Maand van de Filosofie. Dat geeft ons de gelegenheid om te reflecteren op alles wat in sneltreinvaart voorbijkomt. Het thema van deze maand is niet voor niets “chaos”, hoe kan chaos tot orde, creativiteit en pluraliteit leiden? Voorwaarde daarvoor is wel dat we bereid zijn om na te denken over de belangrijke gebeurtenissen en om naar elkaar te luisteren en elkaars standpunten te begrijpen. Niet alleen inzoomen op alles wat er mis gaat, maar ook kijken naar de kansen die er zijn. Het lijkt in de berichtgeving vaak alsof er alleen maar rottigheid is, maar als ik de krant lees, kom ik ook positief nieuws tegen, alleen meestal niet op de eerste bladzijden.

De context die de journalisten schetsen bepaalt hoe het nieuws wordt ervaren. Zo kan het gedrag in de formatie worden beschreven als kinderachtig en opruiend, maar ook kan de nadruk liggen op de strategie om de eigen positie te versterken. Of neem de stikstofproblematiek. Het accent kan liggen op de boze boeren die roepen dat ze niets meer kunnen, maar ook op de analyse van waarom de uitstoot verminderd moet worden. Bij de discussie over snelheden kan worden ingezoomd op de zakenman die lekker snel wil rijden, maar ook op de gevolgen voor veiligheid, doorstroming en uitstoot en de minimale tijdwinst.

Vaak wint de simpele oneliner het van de meer complexe en genuanceerde benadering. De filosofie wijst ons erop dat we moeten leren om de werkelijkheid vanuit diverse perspectieven ordening te geven om van daaruit een weg te kiezen die het beste voor iedereen biedt in de verwezenlijking van het mens-zijn. Conflict wordt niet geschuwd, maar juist om destructie te voorkomen. Laten we de tijd benutten om samen te filosoferen over hoe we een goede orde creëren en de hoop op een constructieve samenleving niet verliezen.