Laf of verstandig? Hoe gaan we onze onlustgevoelens te lijf?

Daar staat op het schoolplein dat enge jongetje Vlad met een handgranaat te spelen. Zit hij nu met de ontsteking te knoeien? Laten we hem maar de ruimte geven. Laten we hem maar met de grootste omzichtigheid benaderen.

Schoolklassen die knuffels inzamelen voor vluchtelingkinderen, zijn hartverwarmend, de beelden uit Oekraïne en dan vooral Mariopol zijn hartverscheurend. Beide termen liggen de media in de mond bestorven. Ook politici en opiniemakers grossieren erin. Zij geven daarmee uiting aan de onrust en de conflicterende gevoelens in de borst der burgerij. Aan de ene kant ontwikkelen de westerse landen een grote energie om de vluchtelingen op te vangen, aan de andere kant maken ze pas op de plaats vóór de Oekraïense grens. Dat is het voornaamste verwijt van Zelenski tussen alle dankbetuigingen door. Toch zijn veel Oekraïners geneigd te denken, dat wij ze de wapens aangeven om voor ons te vechten. Terwijl we zelf dus niet uit de ereloge van de arena durven te komen.

Zelenski prikt nog eens lekker in ons collectief kwaad geweten. Hij roert nog eens extra in onze onlustgevoelens. Hoe kunnen we die weer tot bedaren brengen?

De Poolse regering stelt steeds nadrukkelijker voor een vredesmacht naar Oekraïne te sturen. De vraag is wie die zou moeten dragen. De enige aanvaardbare kandidaat zijn de Verenigde Naties maar een dergelijk optreden zal Rusland ongetwijfeld met een veto verbieden. Een hoofdrol voor de NAVO zal door Poetin zeker als een oorlogsverklaring worden beschouwd. Theoretisch is er een tussenweg: een missie gevormd door een groep landen die daartoe een speciale samenwerking aangaan maar dat is evenmin een erg realistische optie. De NAVO moet zich noodgedwongen beperken tot een economische oorlog en min of meer steelse wapenleveranties. De legermachten van de lidstaten zijn namelijk niet in staat Rusland te land een nederlaag toe te brengen. Als het tot een confrontatie komt, ligt onmiddellijk de nucleaire optie ter tafel, aldus hoogleraar Veiligheidsstudies Rob de Wijk maandagavond bij EenVandaag. Direct na de val van de Sovjet Unie had de Amerikaanse geleerde Francis Fukuyama het over het einde van de geschiedenis. Daarin kreeg hij toen ongelijk. Het zou ironisch zijn als dit einde in 2022 dan toch met andere middelen wordt gerealiseerd.

We zijn gewoon laf, vindt Sjuul Paradijs, ooit hoofdredacteur van De Telegraaf en nu duid-zzp-er. Daar helpen geen duizend Giro’s 555 tegen. We zullen met die onlustgevoelens moeten leven. Ondanks wat er in Mariopol, Kiev en al die andere steden nu gebeurt.

Nu is het natuurlijk alles behalve laf als je de atoomdood wilt vermijden. In veel gevallen getuigt het doorvechten tot de laatste man niet van strategisch inzicht maar van misplaatst eergevoel of fanatisme of een combinatie van beiden. Niet voor niets wordt de Militaire Willemsorde uitsluitend verstrekt aan helden die hun eigen leven in de waagschaal stelden en daardoor anderen wisten te redden. Het lijkt allemaal teveel op Van Speijk, die liever de lucht in ging dan zich aan het vuig Belgenrot over te geven maar daarover niet eerst overleg trad met de bemanning. Als het een atoomoorlog wordt, gaan de Oekraïners er net zo goed aan.

Over een paar weken zullen we beelden zien van uitgehongerde mensen tenzij de Europese Unie erin slaagt voldoende voedsel over de westgrens van Oekraïne te krijgen. Ook dan kunnen we niets doen. Daar staat op het schoolplein dat enge jongetje Vlad met een handgranaat te spelen. Zit hij nu met zijn vingertjes aan de ontsteking? Laten we hem maar de ruimte geven. Laten we hem maar met de grootste omzichtigheid benaderen.

Wij Nederlanders zullen moeten leren kijken naar Oekraïne alsof het Jemen is, Oost-Kongo of het gebied in Myanmar van de Rohingya. Of Noord Mali, Burkina Faso en Nigeria. Of Syrië en Irak. Of Afghanistan. Wat daar gebeurde of nog gebeurt, verschilt in niets van de oorlog in Oekraïne. Gruwelen zijn gruwelen.

Dat hebben we als samenleving massapsychologisch gezien, heel goed overleefd. Wij hebben onze gevoelens van onlust heel goed weten te beheersen en in een achterafkeldertje van onze geest weggesloten.  Hartverscheurend.

Of niet soms? En er was geeneens iemand die met een atoombom kon dreigen.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenaffaire niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.

cc-foto: WikiImages