Lachen man, maar hoe zit het met het vrouwelijk gevoel voor humor?
Heeft u ooit een vrouw om Laurel and Hardy horen lachen? Bestaat er mannen- en vrouwenhumor? Een veelbesproken vraag in kroeg, op feest en partij maar zelfs de wetenschap heeft er geen antwoord op. Hersen- en sociale studies duiden allerlei verschillen in de werking van het mannen- en vrouwenbrein. Geinige weetjes, lach-onderzoek en theses zat, maar dat ‘gevoel voor humor’ blijft in nevelen.
Ik ben van het mannelijk geslacht en wij vertellen graag moppen (niets dodelijker dan een mop daarna ‘te moeten uitleggen’. Je snapt ‘m of je snapt ‘m niet). Flauwe moppen, ouwe moppen, gore moppen, dijenkletsers. Tijdens een vertoning van een Laurel and Hardy-classic was het Tuschinski-theater in Amsterdam tot de nok gevuld met lachlustig publiek. Mannelijk publiek, de vrouwen waren op één hand te tellen. Daverende lachsalvo’s waar mannen elkaar bestoken met Monty Phyton-klassiekers (“This is an ex-parrot!”). Enfin, het punt is gemaakt.
Toch werpt een gesprek zo nu en dan een streepje licht op de kwestie. De Mannenvraag: waarom vind je dat dan niet leuk? Die heb ik meer dan eens horen beantwoorden met: omdat je alles al van mijlen van tevoren ziet aankomen. Onnoemelijk Flauw. Dat zijn niet te missen indicaties dat vrouwen ‘mannenhumor’ blijkbaar snel kinderachtig vinden en wat zegt dat dan wel niet over hun totaalbeeld van die ‘man’?
Nog raadselachtiger wordt het als men kijkt naar vrouwelijke humoristen, comediennes en stand-uppers. Stuk voor stuk lachen geblazen, en… hun humor behandelt géén andere onderwerpen dan hun mannelijke collega’s. Sterker nog, hier lachen man en vrouw even hard om elkaars grappen. Opvallende factor is dat het daarbij uitsluitend gaat over onderwerpen aangaande relaties, seks en sociaal (on)wenselijk gedrag.
Dat herkenbare ongemak is blijkbaar een bron voor de bevrijdende lach voor ons allen. Zitten de beide seksen zowel aan de uitvoerende kant als aan de publiekskant ineens even op dezelfde lijn. Het lijkt er in ieder geval op dat mannen gewoon erg snel om alles lachen en dat de vrouwelijke radar fijner staat afgesteld.
Dat verschil in de waardering van ‘humor’ hoorde ik ook terug in een gesprek dat journaliste Sonja Barend ooit voerde met meester-tekenaar Marten Toonder waarin zij hem vroeg waarom er toch zo weinig vrouwen in zijn strips voorkwamen waarop Toonder zei; “Tsja, u geeft zelf het slechte voorbeeld. U leest die dingen niet”. Barend had hem voorafgaand bekend dat zij “..de verhaaltjes altijd las maar dan vergat naar de plaatjes te kijken”. Publiek en betrokkenen lachten maar Barend stipte hier wel iets aan. Los van de tekst waardeerde ze de ‘mooie plaatjes’, miste de vrouwfiguren en ook de humor ontging haar grotendeels. In de stripwereld is het overgrote deel der makers, schrijvers en tekenaars van het mannelijk geslacht. Dat geldt ook voor lezers van dat medium. Het legt weer iets bloot dat parallel loopt aan het gevoel voor humor, maar wat dan?
De belangen zijn groot gezien de grote betekenis van lachen op onze gezondheid. Lachen verlaagt stresshormonen als cortisol en activeert endorfine en groeihormoon. Bij lachsessies waar op therapeutische basis ‘om niets’ keihard gelachen word, ervaren deelnemers een duidelijk gevoel van welbevinden. Studies laten zien dat zelfs het horen en zien van andermans lach onze spiegelneuronen activeren en ons automatisch doen meelachen.
Vreemd genoeg laten dit soort onderzoeken zien dat humor eigenlijk helemaal niet belangrijk is, als er maar gelachen wordt. Het eindresultaat geldt en toch zou het zo aardig zijn te weten wáar nu dat vrouwelijk ‘gevoel voor humor’ uit bestaat. En dat is geen grap.