Laat verduurzaming niet aan de industrie zelf over, maar stel eisen

co-auteur: Jan Berghuis, voormalig FNV bestuurder in de metaalindustrie

Tata Steel Nederland maakte deze week bekend dat 3 partijen het bedrijf gaan helpen in de ontwerpfase om te komen tot een productie op basis van waterstof. Daarmee is een veel schonere productie mogelijk. Tata Steel zet daarvoor als eerste stap 65 miljoen euro in. De bedrijfswinst is 921 miljoen in het afgelopen boekjaar. Voor de totale operatie zijn miljarden nodig. Tata zou beter nu direct duidelijk kunnen maken wat zij aan euro’s gaan besteden voor de vergroening van het staalbedrijf in IJmuiden. Tata wil dat de gemeenschap daarbij helpt. Onderhandelingen hierover starten met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. 

Aan de vergroening in de industrie zou het kabinet Rutte keiharde voorwaarden moeten stellen, maar dat gebeurt niet. Het kabinet stelt miljarden beschikbaar zonder daar harde garanties voor toekomstige vergroening en verduurzaming aan te verbinden.

In 2030 moet de Nederlandse industrie minimaal 20 megaton minder CO2 uitstoten en ten minste 50% van de grondstoffen in productie circulair gebruiken. En in 2050 zelfs geheel CO2 neutraal zijn. Het akkoord van Parijs en het nationale Klimaatakkoord geven een heldere opdracht. Het kabinet wil dat de sector industrie koploper wordt in het verduurzamen van hun productie en het realiseren van technologische en innovatieve oplossingen.

Het kabinet overweegt 62 bedrijven met honderden miljoenen te compenseren voor de hoge CO2-prijs. Brussel heeft subsidiesteun voor 835 miljoen euro goedgekeurd. Voor elke 1000 kilogram CO2-uitstoot moet het bedrijf één emissierecht inleveren. De prijs van daarvan is enorm gestegen en schommelt op 96 euro per ton CO2-uitstoot. 

De vraag is of deze subsidieregeling bedrijven stimuleert om tot snelle verduurzamingsmaatregelen te komen. Het kabinet laat het tempo van verduurzaming over aan (buitenlandse) CEO’s en bovenstaande subsidies zorgen er zelfs voor dat de benodigde investeringen worden uitgesteld.

In het regeerakkoord staan doelstellingen om de industrie te laten verduurzamen. De effecten van klimaatverandering moeten bestreden worden en het is tevens een middel om de strategische onafhankelijkheid van energie en grondstoffenvoorziening te vergroten. Het kabinet en de Tweede Kamer moeten veel meer de leiding nemen in de verduurzaming van de industrie. En de discussie over die verduurzaming moet weg uit de achterkamertjes. De leefomstandigheden van de bevolking wordt hier bepaald en we hebben het over miljarden belastinggeld.

Circulair produceren en het creëren van een waterstofinfrastructuur zullen de vaste uitgangspunten moeten worden in veel bedrijven en sectoren. Bedrijven moeten de koppositie zelf nemen en eerst zelf aangeven hoeveel geld er in de bedrijven geïnvesteerd wordt om de eigen fabrieken en installaties te vergroenen. De tijd is voorbij om grote vervuilers te ontzien. En niet eerst vragen aan de overheid om over de brug te komen. Niet de belastingbetaler is aan zet, maar de bedrijven die hun vermogens en winsten voor verduurzamen moeten inzetten.

De neoliberale invalshoek van opeenvolgende VVD-kabinetten was en is strooien met belastinggeld om bedrijven te ontzien. Terwijl keiharde garanties nodig zijn, van vaak internationaal in Nederland gevestigde bedrijven, om versneld te vergroenen in heldere tijdspaden, routes en bijdragen in euro’s. 

De grootste CO2 veroorzakers zoals, Tata Steel, Shell, BP, Unilever, Akzo en DSM moeten zelf met hun winsten en vermogens over de brug komen en hun duurzame toekomst inrichten. Daar hoort bij dat Rutte onmiddellijk moet stoppen de industrie te pamperen en klimaatsubsidies gaat verbinden aan harde garanties die leiden tot de noodzakelijke vergroening. Geen tijd te verliezen. Voor onze kinderen en kleinkinderen maar zeker ook voor de toekomst van de industrie in Nederland.

cc-foto: Joost J. Bakker