Laat kinderen niet de dupe zijn van gedetineerde ouder

De zorg voor kinderen van een gedetineerde ouder is niet aanwezig, traag of versnipperd, blijkt uit onderzoek dat ik heb uitgevoerd.

Er moet meer samenhang komen in de ondersteuning en kinderen moeten naar behoefte contact kunnen hebben met hun gedetineerde ouder. Zo moet er een vaste gezinscoördinator komen voor gedetineerde ouders en hun kinderen. Dat staat in een initiatiefnota ‘Maak van een onschuldig kind geen slachtoffer’ die ik vandaag presenteer.

De kinderen van gedetineerde ouders vormen een stille en vergeten groep. Het komt nogal eens voor dat er voor de kinderen niets wordt geregeld. Er zijn zelfs steeds meer gevallen bekend waarbij een woning na een huurschuld van drie maanden wordt ontruimd en er ‘opeens’ minderjarige kinderen alleen blijken te wonen. Voor hen is er weinig ondersteuning.

Natuurlijk moeten mensen die over de schreef gaan een straf krijgen, maar als het om ouders van jonge kinderen gaat, worden nog te vaak deze kinderen ook gestraft. Dat wil ik voorkomen. De kinderen hoeven geen dupe te worden van de fouten van hun ouders, maar hebben recht op ondersteuning en een band met hun gedetineerde ouder.

Ik heb de afgelopen tijd zelf onderzoek gedaan om te controleren hoe het is gesteld met de zorg voor kinderen van gedetineerde ouders. Om de proef op de som te nemen bedacht ik een fictieve moeder van twee kinderen die over vier weken de gevangenis in moet en haar kinderen bij de buurman onderbrengt, maar nog hulp kan gebruiken. Ik belde met tientallen gemeentes en vroeg daar om hulp. het werd duidelijk dat gemeentes niet goed weten wat ze aan moeten met dergelijke zorgverzoeken. De zorg is niet aanwezig, traag of versnipperd.

Een gemeente gaf als reactie: ‘Eerst een indicatie halen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Dat duurt acht weken, dan nemen wij aanvragen in behandeling.’ Ergens anders werden de problemen niet erkend: ‘Uw kind heeft nog geen indicatie bij jeugdzorg, dan kunnen we niets doen. Er is dan toch geen probleem?’ Een stad in Noord-Holland had het te druk met andere zaken: ‘Het is kermis in de stad, dan kunt u toch niet bellen.’

Uit onderzoek blijkt verder dat het contact tussen kinderen en hun gedetineerde ouders erg belangrijk is, ook voor de verdere levensloop. Kinderen die geen contact met hun opgesloten ouders hebben, vertonen vaker problematisch gedrag. Depressies, angstgevoelens, drank- en drugsproblemen, maar ook sociale uitsluiting komen vaak voor. De PvdA wil deze en andere problemen voorkomen. Daarvoor zijn ondersteuning, contact en een band tussen ouder en kind erg belangrijk.

De PvdA kiest liever voor goede zorg voor gedetineerde ouders en hun kinderen. Een vaste gezinscoördinator moet de ouder en kind voor, tijdens en na detentie ondersteunen. De ondersteuning moet gericht zijn op het versterken van de eigen kracht en problemen voorkomen. Ook moet er ruimte zijn voor praktische hulp. Hierbij dient het belang van het kind nadrukkelijk centraal te staan. De gemeente kan deze gezinscoördinator aanstellen.

Het zorgaanbod moet voor alle kinderen met ouders in detentie beschikbaar worden. Dat is nu nog niet zo. Daarnaast moet de zogenaamde ‘kindcheck’ altijd worden uitgevoerd. Kinderen mogen niet over het hoofd worden gezien bij veroordeling van een ouder. Ten slotte is het belangrijk dat de contactbehoefte van het kind centraal staat. Daartoe moeten bezoektijden worden aangepast en kinderen de mogelijkheid krijgen om met hun gedetineerde ouders te chatten. Kinderen moeten zo min mogelijk last ondervinden van de straf van hun ouders.

Lees hier het volledige plan