Laat de komende verkiezingscampagne geen langgerekt reclamespotje worden voor kernenergie

Laten we het bij de feiten houden.

Hoe kan het dat tijdens het verkiezingsdebat van College Tour alle vier de partijleiders het in hun bolle hoofd halen te zeggen dat ze voor kernenergie zijn? Frans Timmermans voegt er een maar aan toe: ons land is er te klein voor.

Dat is werkelijk het minste bezwaar. Helaas blijkt dat de vier uitgenodigde partijleiders de ballen verstand hebben van kernenergie, of de gevaren te licht inschatten. Laat ik daarom, om te voorkomen dat er in de verdere weken van de campagne luchthartig gedaan wordt over kernenergie, de gevaren op een rij zetten.

- Uranium moet gewonnen worden. Voor de mijnwerkers is dat extreem ongezond. Het moet komen uit landen waar we ons afhankelijk van maken en die zo kunnen veranderen in vijanden die niet meer willen leveren; zie bijvoorbeeld het huidige risico met Niger. Als we voor onze energiezekerheid niet afhankelijk willen zijn van Rusland, of om een zijstraat te noemen Saoedi-Arabië, waarom dan wel van een niet stabiel land als Niger?

- Dan wordt uranium opgewekt tot energie, in kerncentrales. We hebben in Frankrijk twintig jaar, delen van het jaar, gewoond omringd door drie kerncentrales, en hebben er één van binnen bezocht. We kennen dus nogal wat mensen die er werken. Hun verhalen waren overduidelijk: er ontstaan altijd lekken, waarvan het de bedoeling is dat die niet doordringen tot de pers. Dat lukt menigmaal omdat de dominante ideologie in Frankrijk is: we hebben kernenergie nodig, dus over de gevaren zwijgen we. Tot de lekken te groot zijn en de regeringscommissie die toezicht houdt de bezwerende woorden spreekt dat alles onder controle is. Maar, het kan een keer fout gaan. Bij menig bedrijf waar een grote ramp plaatsvindt is de schade altijd nog te overzien. Van rampen met kerncentrales weten we dat de schade immens is. Dat risico mogen we niet nemen. 

- De arbeiders in Franse kerncentrales krijgen voor elke vijf jaar dat ze daar werken een jaar eerder pensioen. Inderdaad, de kans op kanker is voor hen vele malen groter dan voor hun gewone landgenoten.

- De meeste kerncentrales hebben koelwater nodig. Dat is er minder en minder omdat de rivieren gewoon niet genoeg wateraanvoer meer hebben, en het water te warm is om te koelen. Ziedaar een acuut gevaar voor onze energievoorziening.

- Enkele jaren geleden vond er op een afstand van dertig kilometer van de centrale Tricastin een aardbeving plaats van 4.5 op de schaal van Richter. Het had ook iets dichterbij kunnen zijn, met catastrofale gevolgen voor de centrale, en voor grote delen van Frankrijk.

- Kunnen we er echt zeker van zijn dat een terroristische vijand een kerncentrale niet weet te ontregelen?

- Uitgewerkt uranium wordt per trein vervoerd naar een centrale om daar verder verwerkt te worden. Die trein dendert door steden, dorpen, door het landschap. Waarom zou zo'n trein niet een ongeluk kunnen krijgen en materiaal vol met straling kunnen ontsnappen?

- Uiteindelijk is de realiteit dat het gebruikte materiaal duizenden jaren actief blijft en niet ergens in een weiland gedumpt kan worden. Niemand wil het gevaar dat radioactief afval kan opleveren in z'n achtertuin hebben. En niemand kan garanderen dat opslag veilig kan gebeuren. Ja, in vaten die eeuwen mee kunnen! Als ik technoloog en voorstander van kernenergie was zou ik dat ook zeggen. Maar, de keiharde realiteit is dat niemand kan garanderen dat radioactief afval toch niet gaat lekken, en onze kleinkinderen met de gebakken peren zitten.

- Nu nog even een economisch bericht: kernenergie wordt verkocht alsof het goedkoop is. Onzin. Het ontmantelen van een centrale die aan het einde van z'n dagen is neemt veertig jaar in beslag, als het niet meer is. Dat kost miljarden.

- Wie nu een kerncentrale wil bouwen kan er niet zeker van zijn dat die over tien jaar bedrijfsklaar is en voor de voorspelde kosten worden opgeleverd. Zie daarvoor voorbeelden te over in Finland, Engeland en ja ook Frankrijk. De bouw en kosten gaan vele malen over z'n kop. Maar laten we ervan uitgaan dat een centrale over tien of zo veel meer jaren in bedrijf genomen wordt, dan moeten de kosten terugverdiend worden, dus in de leverprijs van energie. Maar, men hoeft geen profeet te zijn om te voorspellen dat duurzame energie tegen die tijd vele malen goedkoper geproduceerd en geleverd kan worden, door het hele jaar heen. Dus, met kernenergie zijn we, los van de gevaren, wel erg dom bezig. We gaan energie maken die in de vorige eeuw veelbelovend leek, maar die tegen de tijd dat die over een decennium en meer geleverd wordt te duur is, maar het moet wel betaald worden, door de burger, die dan verplicht wordt te dure kernenergie af te nemen.

Laat de komende verkiezingscampagne geen langgerekt reclamespotje worden voor kernenergie. Laten we het bij de feiten houden: te gevaarlijk, en ook nog eens op termijn te duur.