Kudde op drift in Haren

Machtsconflicten, communicatiemedewerkers die de foute cursus hebben gevolgd, een kudde relschoppers die op hol slaat en gezeur achteraf. Dat is Haren september 2012, een paar dagen na een uit de hand gelopen oproep voor een feestje.

Voor een bioloog die gedrag bestudeert een opeenstapeling van wonderbaarlijke gedragingen die boeiend zijn om te bestuderen.

Om te beginnen de strategie van de communicatieadviseurs bij de gemeente Haren en de politie. Op aandacht beluste jongeren en relzoekers zullen niet terugdeinzen van een beleefde oproep op facebook, van gemeente en politie, om vooral niet naar Haren te komen. Een ontmoedigend berichtje van de autoriteiten genereert alleen maar meer ‘traffic’ en maakt Haren nog populairder. Daar zijn communicatiemedewerkers normaal ook voor aangesteld, maar nu wilde Haren voor één keer niet populair zijn.

Een oproep van de autoriteiten werkt alleen maar als een rode lap voor een stier. Misschien was een cursus massapsychologie beter op de plaats geweest dan een cursus facebook of twitteren. Dan hadden communicatieadviseurs van gemeente en politie begrepen dat ze meer aandacht hadden moeten besteden aan de media in toom houden, dan vriendelijke berichtjes de wereld in te sturen. Immers de relzoeker, die op zoek was naar aandacht, moest vrijdag wel in Haren zijn want daar was de gehele pers verzameld, inclusief live straalverbindingen. En diegene die nog niet op facebook zat kon het onmogelijk zijn ontgaan dat in Haren het feest was, daar had de gemeente gesteund door de pers wel voor gezorgd.

We kunnen wel de schuldige zoeken bij de politie die op de vrijdagavond actief aanwezig was, maar volgens mij is het fout gegaan in de communicatie vooraf. Veel communicatiestrategieën stammen nog uit de tijd dat je personen op hun individuele verantwoordelijkheid aansprak. Maar we praten niet meer over individuen die oom agent bij naam kent en aanspreekt. We praten nu over grote anonieme massa’s waar personen de verantwoordelijkheid naar de groep verplaatsen en de legitimiteit van hun gedrag zoeken in het feit dat de ander het ook doet. Waarmee ik het niet wil zeggen dat individuele acties goed zijn te praten, maar de groep acteert als een kudde: als er één begint te hollen gaat de rest er achteraan. Waarbij omstanders evenveel aandeel hebben als diegene die de stenen gooit.

Wat nog zou kunnen helpen in een dergelijke situatie is een sterke leider die de touwtjes in handen heeft en adequaat beslissingen neemt. En daar komt het tweede punt waar ik wel door geprikkeld was, namelijk de vraag of er in Haren misschien een machtsconflictje gaande is. Tot zaterdag had ik het niet eens door dat Haren een burgemeester heeft. Ik dacht dat ze alleen een locoburgemeester hadden. Nog nooit heb ik in een dergelijke situatie de burgemeester zo op de achtergrond gezien. Ik zag alleen de loco alle publieke aandacht opeisen en eerlijk is eerlijk hij deed dat beter dan de echte burgemeester. Een sterke leider die onbetwist alle aandacht opeist is in een dergelijke situatie geen overbodige luxe.

Voordat men te veel tijd steekt in het vinden van een schuldige denk ik dat we vooral moeten gaan accepteren dat dit de nieuwe realiteit is waarop we adequaat moeten reageren. Waarom zou een medium dat in landen een revolutie kan ontketenen niet een opstootje kunnen veroorzaken in Nederland. Zorg ervoor dat we weten hoe om te gaan met nieuwe ontwikkelingen in onze wereld, zoals facebook. Aanpassen aan veranderingen heet dat of zoals we dit in de biologie noemen: evolutie.

Het laatste boek van Patrick van Veen is: Kuddegedrag in crisistijd

Lees meer opinies over Project X Haren op Joop.nl:

Opinie Francisco van Jole: Filmrellen in Haren Opinie Peyman Jafari: Autochtone gemeenschap moet rellen in Haren veroordelen

Opinie Goos de Boer: Waarom ik aangifte doe tegen een ME’er Opinie Chris Klomp: De held van Haren Opinie Han van der Horst: Heeft Haren een kans gemist?

Opinie Yannick La Gordt Dillié: Haren was nog maar het begin Opinie Vincent van der Vlies: Hoe Haren een Titanic werd