Krijgen multinationals en uitzendbazen meer subsidie als het minimumloon stijgt?

Raar maar waar: als het minimumloon stijgt en de lonen daarboven blijven bevroren, dan strijken uitzendbazen straks vele duizenden euro’s meer subsidie op.

‘Hoe kunnen we die stijging van het minimumloon betalen?’ is een veelgehoorde reactie van werkgevers op het nieuws van de verhoging van het minimumloon. Welnu, dat kan onder meer vanuit een subsidiepot van de overheid. Subsidiepot? Jazeker. Bedrijven krijgen al enkele jaren een ruimhartige subsidie voor elke werknemers die zij het minimumloon betalen. Nu de grens van het minimumloon omhoogschuift, zullen meer medewerkers onder het bereik vallen van dit ‘Lage Inkomens Voordeel’, ook wel primarkpremie genoemd.

Om te voorkomen dat dit geld in de zakken van aandeelhouders en uitzendbazen verdwijnt, moeten we samen zorgen dat dit overheidsgeld – ons belastinggeld - bij werknemers terechtkomt. Dat kan het best door aan te dringen op een loonsverhoging voor alle medewerkers.

Het idee dat werkevers een subsidie krijgen voor werknemers die zij minimumloon betalen, zal menig wenkbrauw doen fronzen. Het is ook te absurd voor woorden. Het kabinet-Rutte trekt jaarlijks ongeveer een half miljard euro uit voor deze bedrijvensubsidie. Voor mensen die tot 125% verdienen van het minimumloon, krijgen bedrijven jaarlijks 960 euro per werknemer. Verhogen zij de lonen, dan verliezen zij de subsidie. Een boete op loonsverhoging dus. De Rekenkamer was eerder al vernietigend over deze subsidie en spreekt over het ‘cadeau-effect aan bedrijven’.

Maar hoe komt het nou dat bedrijven meer subsidie krijgen als het minimumloon straks ietsje stijgt? Veel lonen die net boven het minimumloon liggen, stijgen niet automatisch 10 procent mee. Ook al meent menig beleidsmaker dat dat via een soort ‘opwaartse druk’, een natuurkracht als het ware, vanzelf gaat gebeuren. Nu al verdienen in Nederland zo’n 1,5 miljoen mensen tussen de 100 % en de 125 % van het minimumloon. Als bedrijven de lonen niet verhogen, dan wordt deze groep groter. Hoeveel het kabinet de komende jaren uittrekt voor de primarkpremie, moet nog berekend worden, maar is naar verwachting meer dan een half miljard euro. Overigens gaat de primarkpremie in 2025 op de schop, maar reken maar dat werkgevers aan het lobbyen zijn om dit geld via een andere fiscale constructie te krijgen.

Laten we eens inzoomen op de werknemers. Neem bijvoorbeeld Simone. Zij werkt 20 jaar bij de Bijenkorf. Op 1 januari bedraagt haar uurloon 13,85. Het maximale uurloon waarvoor bedrijven de primarkpremie krijgen, ligt nu op 13,43 euro en stijgt vanaf 1 januari automatisch 10% mee naar 14,77 euro. Omdat het loon van Simone niet 10% meestijgt, krijgt de Bijenkorf voor Simone een subsidie van 960 euro per jaar.

Nu speelt er nog iets anders bij de Bijenkorf en bij heel veel andere winkels. Ervaren krachten als Simone zien dat mensen die nog maar net in dienst zijn, er in januari door de stijging van het minimumloon soms wel 10 procent op vooruit gaan. Goed dat dit gebeurt, al blijft het minimumloon op een onleefbaar laag niveau. De mensen die net ietsje meer verdienen dan het minimumloon, willen dat de koopkracht van iedereen verbetert. En zij vinden dat ervaring moet lonen. Dat is een van de redenen dat medewerkers van de Bijenkorf zich de komende tijd zullen uitspreken voor koopkrachtverbetering en een automatische prijscompensatie. Om te beginnen een loonsverhoging van ten minste 10 procent voor alle medewerkers. De vakbond wil hierover onderhandelen, maar de directie van de Bijenkorf houdt de deur dicht.

Ook zonder de subsidie kunnen grote winkelketens trouwens makkelijk een loonsverhoging voor de werknemers betalen. De directies moeten alleen wel een robbertje durven vechten met de aandeelhouders die veelal in het buitenland zitten en slapend rijk worden van alle miljoenen die naar hen toestromen. Als we een koopkrachtcrisis willen voorkomen, is het belangrijk dat werknemers hen daartoe oproepen.