Koeien moeten niet de dupe worden van onze stikstofproblematiek

Is het kabinet de weg kwijt door de stikstof- en klimaatcrisis? De NOS schrijft dat koeien poedertjes moeten slikken met extra enzymen zodat de stikstofuitstoot per koe daalt. De melkveehouderij als grootste bron van stikstofvervuiling kan daarmee tot 10 procent minder uitstoten. Maar hoe verstandig is het om in te grijpen in het verteringsstelsel van onze extreem hoogproductieve koeien?

Big Chem tegen de dieren Chemiereus DSM ziet er wel brood in en zegt het stikstof-wonderpoeder al volgende week te kunnen leveren. De enzymen hebben volgens DSM geen negatieve gevolgen voor de hoeveelheid melk ene koe geeft en het voer smaakt hetzelfde. Maar in de mest die de koeien uitscheiden zit wel minder stikstof.

Vorige week schreef de NOS over een ander poeder dat DSM ontwikkelde. Dit poeder zorgt dat een spijsverteringsenzym van de koe wordt uitgeschakeld, waardoor de koe minder methaan uitboert. Mooi voor het klimaat. Maar we lezen geen woord wat het voor de gezondheid en het welzijn van de koeien betekent dat een spijsverteringsenzym wordt uitgeschakeld. De NOS heeft er blijkbaar niet aan gedacht een dierenarts of voedingsdeskundige te raadplegen.

Gezondheid melkkoeien dramatisch Stikstof zit in eiwitten, die een melkkoe hard nodig heeft om te groeien en te herstellen, en om haar torenhoge melkproductie op peil te houden. Een huidige melkkoe produceert tienduizend liter melk per jaar: ongeveer dertig pakken melk per dag. Dat is tweemaal zoveel als een koe in 1980 gaf. Koeien worden niet voor niets topsporters genoemd. Tienduizend liter per koe per jaar is voor de melkveesector een prachtige mijlpaal waar nog wel groei in zit. Maar een dierethicus uit Wageningen noemt het een ‘ onethische race to the bottom ’.

Melkkoeien zijn jarenlang doorgefokt op steeds hogere melkproductie en lopen daardoor altijd al op hun tenen als het om gezondheid gaat. Veel koeien hebben zweren doordat hun extreem grote uiers langs de benen schuren, één op de vier koeien krijgt jaarlijks een uierontsteking. Eén op de vier koeien loopt kreupel. Een groot deel van de koeien krijgt last van verteringsstoornissen en problemen door een ‘negatieve energiebalans’ – de koeien kunnen niet genoeg eten om te voldoen aan hun enorme energiebehoefte.

Deze ‘topsporters’ zijn dus niet erg gezond en bovendien zien ze er inmiddels uit als wandelende geraamtes: vanwege de selectie op veel melk en héél veel kunnen eten hebben ze nauwelijks meer vlees op de botten. Hoewel koeien van nature makkelijk 15 jaar oud kunnen worden, gaat de gemiddelde Nederlandse melkkoe door haar zwakke gestel maar zo’n drie lactaties (dus drie jaar melkgeven) mee. Op haar vijfde wordt ze afgedankt naar het slachthuis.

Stop onnatuurlijk ingrijpen Ik adviseer de melkveehouderij en de Nederlandse overheid om niet verder in te grijpen in het functioneren van onze koeien. Misschien is het beter als wij mensen onze zelf veroorzaakte klimaat- en stikstofproblemen zelf oplossen. Bijvoorbeeld door, zoals inmiddels ieder adviesrapport aan de overheid aangeeft, ietsje minder vee te houden in Nederland. De kalverhouderij – een restproduct van onze melkproductie – is een groeiende sector die haaks staat op het kringloopmodel. 90 procent van het Nederlandse kalfsvlees gaat bovendien naar het buitenland. Mag het een onsje minder zijn?

Misschien kan Chemieconcern DSM zijn tijd dan besteden aan het ontwikkelen van melk waarvoor geen koe nodig is, zoals in Amerika met Perfect Day al wordt gedaan. Dat zet pas zoden aan de dijk: een einde aan het methaanprobleem en het stikstofprobleem, met als bijkomstig voordeel een einde aan het dierenleed in de melkveehouderij en kalverhouderij.