Klimaatverandering houdt vrouwen en meisjes generaties lang arm

Earth Week, van 19 tm 25 april, is de week om stil te staan bij onze planeet, bij klimaatverandering. Voor veel vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden betekent klimaatverandering echter niet stilstaan, maar lopen, veel lopen. Voor hen is een veranderd klimaat niet een abstract concept dat in de toekomst tot een ramp kan leiden, het is nu al hun dagelijkse realiteit.

Droogte, bosbranden, overstromingen, insectenplagen en andere natuurrampen ten gevolge van klimaatverandering zijn de dagelijkse werkelijkheid voor een deel van de mensen in de wereld. Niet zozeer voor ons in Nederland, Europa, de Verenigde Staten en andere ontwikkelde landen die het merendeel van de vervuiling veroorzaken, maar juist voor mensen in armere landen die met weinig middelen moeten zorgen dat ze aan voldoende eten, brandstof en drinkwater kunnen komen.

Onder deze mensen worden vrouwen en meisjes het hardst getroffen. In het overgrote merendeel van de landen zijn zij verantwoordelijk voor het halen van water en brandstof en het verbouwen van eten voor gezinnen. Hoe meer droogte en andere tegenslag, hoe verder vrouwen en meisjes moeten lopen om water te halen. Het gemiddelde zit nu al op 10 tot 15 kilometer lopen per dag, waarbij zij op de terugweg 10 tot 20 liter water meesjouwen.

Terwijl klimaatverandering en schaarste voortschrijdt, wordt ook het beroep op vrouwen en meisjes groter. Meer meisjes worden van school gehaald om te helpen. Meer vrouwen kunnen geen andere werkzaamheden uitvoeren, omdat ze steeds langer bezig zijn met water halen. Een deel wordt zelfs slechtziend of blind, omdat er geen veilige brandstof meer voorhanden is en ze moeten koken op brandende autobanden.

Dat heeft verstrekkende gevolgen. Minder mogelijkheden voor vrouwen om te werken betekent minder kansen voor hun kinderen. Minder onderwijs aan meisjes betekent minder kansen om aan armoede te ontsnappen. Daarmee kunnen gezinnen en gemeenschappen armoede niet meer ontworstelen; niet in deze generatie, maar ook niet in de volgende, of die daarna.

Bijkomend probleem is dat vrouwen weinig zeggenschap hebben. Het gros van de nationale en lokale bestuurders in ontwikkelingslanden is man. Watervoorziening staat zelden hoog op hun prioriteitenlijst, simpelweg omdat zij niet degenen zijn die 10 of meer kilometers hoeven te lopen om water te halen. In de paar regio’s waar vrouwen wel zeggenschap hebben, zijn de resultaten meteen zichtbaar; schoon water en veilige brandstof verschuift dan direct naar de top van de lijst.

De duurzame oplossing is uiteraard om te zorgen dat klimaatverandering stopt. Laten we daar allemaal een bijdrage aan leveren, en niet alleen deze week. Maar in de tussentijd moeten we de vrouwen en meisjes steunen die iedere dag te maken hebben met de gevolgen van klimaatverandering. UN Women Nederland doet dat door de Water Challenge. Een sponsorloop tijdens de Earth Week van 19 tot en met 25 april, waarbij vrijwilligers met een waterzak van 10 liter lopen om geld in te zamelen voor waterputten in Sierra Leone. Want iedere waterput betekent niet alleen een betere toekomst voor de vrouwen in die gemeenschap, maar ook voor hun dochters, kleindochters en achterkleindochters.