Klimaatplannen Balkenende en ex-ceo’s Tata Steel en Shell zijn gratuit

Afgelopen vrijdag publiceerde Wouter Van Dieren mede namens o.a. Jan Peter Balkenende, Theo Henrar (voormalig ceo Tata Steel) en Rein Willems (voormalig CEO Shell en CDA-senator) een schijnbaar sympathiek betoog in NRC voor een ‘nieuw Groot Verhaal’ om de drie crises van deze tijd – klimaat, biodiversiteit en grondstoffen – het hoofd te bieden. De basis voor dat nieuwe verhaal bieden zij vriendelijk aan: ‘We zijn de archieven doorgegaan en vonden zo’n 130 dossiers die liggen te verstoffen in boekenkasten en bureaulades en die opgeteld de weg naar een Toekomst Akkoord kunnen wijzen.’ Het betreft dossiers over duurzame investeringen, over industrie- en grondstoffenpolitiek, andere verkeersmodellen en grootschalige natuurplannen. Die zouden als informatie kunnen dienen voor ‘Toekomstdialogen’, burgerberaden over klimaat en toekomst. Om dit alles te stimuleren, hebben de heren zichzelf verenigd in de ‘Commissie Toekomst’.

Wonderlijk. Want ze hebben stuk voor stuk deze dossiers zelf jarenlang laten verstoffen om die toekomst eerst nog eens even flink uit te buiten.

Al in de jaren vijftig concludeerden wetenschappers – inclusief onderzoekers van de fossiele industrie – dat de uitstoot van broeikasgassen leidt tot klimaatopwarming en daarmee tot een toenemende bedreiging voor de leefbaarheid op aarde. Het duurde even voor deze kennis algemeen bekend werd, maar sinds de jaren tachtig zijn politiek en bedrijfsleven wereldwijd zich bewust van deze ontwikkeling. Al veertig jaar weet de politiek, meneer Balkenende, dat de staat moet ingrijpen om haar burgers te beschermen, al veertig jaar weet de fossiele industrie , heren Henrar en Willems, dat hun bedrijfsvoering substantieel bijdraagt aan de afbraak van onze leefomgeving. En toch gebeurde er niets, hooguit wat gepolder in de marge.

Waarom deed politiek en bedrijfsleven niet wat nodig was? Een belangrijke factor was de intensieve desinformatiecampagne die de fossiele industrie startte om de wetenschappelijke consensus over het verband tussen broeikasgassen en klimaatopwarming in diskrediet te brengen. Hoge functionarissen van Shell, onder wie de heer Willems, betaalden merchants of doubt als hoogleraar Frits Böttcher om twijfel te zaaien. Nog altijd beweert de heer Willems met droge ogen dat het helemaal niet bewezen is dat co2 klimaatopwarming veroorzaakt. 98% van de klimaatwetenschappers denkt daar toch echt anders over.

In hun positie als premier, als CDA-senator en als topfunctionarissen van de fossiele industrie hadden deze heren alle middelen om klimaatopwarming, biodiversiteitsverslies en uitputting van grondstoffen tegen te gaan. Hadden ze hun verantwoordelijkheid genomen toen ze in functie waren, dan was het probleem nu niet zo nijpend geweest. Maar in plaats van hun macht ten goede aan te wenden, kozen ze ervoor om niets te doen of – in het geval van Willems – actief twijfel te zaaien. Nu duidelijk wordt hoezeer politiek en bedrijfsleven gefaald hebben, bieden ze vriendelijk lachend de dossiers aan die ze zelf zo lang hebben genegeerd.

Hoe gratuit hun gebaar is, blijkt ook uit dat andere schijnbaar vriendelijke bericht dat tegelijkertijd naar buiten kwam: de vervuilende industrie helpt graag bij het behalen van de klimaatdoelen – als de overheid betaalt tenminste. Kortom, grote vervuilers hebben decennialang met miljardensteun van de overheid willens en wetens onze leefomgeving en toekomst mogen uitbuiten, en nu vragen ze nog meer miljarden om daarmee zichzelf een groen imago aan te meten. Miljarden die de afgelopen jaren naar aandeelhouders zijn gegaan in plaats naar ambitieuze duurzame investeringen. Nu mogen die miljarden opgehoest worden door belastingbetalers. ‘Hoe durft u,’ zou Greta Thunberg zeggen.

Als u inderdaad wil bijdragen aan dat nieuwe Grote Verhaal, heren van de Commissie Toekomst, roep dan uw netwerk op om te stoppen met het koloniseren van de toekomst. Gebruik uw macht en lobbykwaliteiten om fossiele subsidies en fossiele reclame te verbieden, om aandeelhouders te laten divesteren uit vervuilende industrie en ze grootschalig te laten investeren in hernieuwbare energie, overtuig de Tata Steels en Shells van deze wereld op te houden met de wereld luchtkastelen voor te spiegelen. Maak grote vervuilers duidelijk dat ze zich nederig moeten opstellen. Niet zij, maar de wetenschap weet wat er nodig is om de toekomst te bevrijden van uitbuiting. Burgerberaden kunnen die inzichten gebruiken om te bepalen hoe we de Nederlandse grondstoffenhonger en onze buitenproportionele vervuilende impact op de wereld gaan inruilen voor sociaal rechtvaardige klimaatneutraliteit en rijke biodiversiteit.

Want dàt ben ik wel met u eens: burgerberaden zijn inderdaad een goede manier om de toekomst vorm te geven. Hopelijk beseft u wel dat burgerberaden onafhankelijk worden georganiseerd en de informatievoorziening geheel transparant is. Geen gelobby dus, maar informatie op basis van wetenschappelijke consensus. Alleen op die manier kunnen wij de aarde leefbaar houden en de toekomst dekoloniseren.