Klimaatcrisis: de maand oktober was nooit eerder zo warm, wereldwijd

De Europese klimaatdienst Copernicus meldt dat oktober dit jaar warmer was dan ooit. En niet zo'n klein beetje ook. Copernicus heeft het over "uitzonderlijke afwijkingen". Niet alleen was oktober warmer dan voorheen, het was ook veel warmer dan in 2019, toen het vorige record werd gemeten. "Het aantal records dat we breken is ronduit choquerend", zegt Samantha Burgess, het plaatsvervangend hoofd van Copernicus bij de NOS en noemt de cijfers "zeer extreem".

De VRT meldt:

Concreet lag de temperatuur voor de hele wereldbol, zowel op land als op zee, gemiddeld op 15,3 graden Celsius. Dat is maar liefst 0,85 graden boven het gemiddelde van de voorbije 30 jaar (1991-2020). De marge waarmee de vorige warmste oktobermaand in 2019 van de tabellen werd geveegd, is bovendien heel groot. Oktober 2023 was 0,40 graden warmer, terwijl er wereldwijd meestal met bijzonder kleine verschillen van een tiende van een graad of minder gegoocheld wordt. "Het is alsof het wereldrecord op de 100 meter sprint verbeterd zou worden met een volle seconde", schetst klimaatwetenschapper Wim Thiery, professor aan de VUB.

Als vergeleken wordt met de periode van voor de industriële revolutie die met de uitstoot van broeikasgassen de opwarming van de Aarde in gang zette is het verschil nog groter. Tussen 1850 en 1900 was oktober gemiddeld 1,7 graden koeler dan nu. Wetenschappers constateren dat de opwarming nu gigantisch snel gaat. Het record dat nu gevestigd is zal in de jaren 2030-2040 de nieuwe norm zijn.

De VRT waarschuwt:

Het is intussen ook zo goed als zeker dat 2023 het warmste jaar ooit gemeten op aarde wordt. Het gemiddelde zit na 10 maanden 0,10 graden boven dat van recordjaar 2016. Vergeleken met de pre-industriële periode, is 2023 voorlopig 1,43 graden warmer. Over een heel jaar bekeken komen we in de praktijk dus ook weer dicht bij die anderhalve graad opwarming. Volgens sommige prognoses zouden we er zelfs boven komen. De temperatuur blijft stijgen omdat we broeikasgassen in de atmosfeer blijven pompen door het gebruik van fossiele brandstoffen. Die broeikasgassen blijven lang hangen in de atmosfeer en stapelen zich op. Die uitstoot zou moeten dalen - en liefst snel - maar dit jaar zou hij toch weer licht stijgen volgens prognoses. Momenteel komt daar nog eens het effect bij van het weerfenomeen El Niño in de Stille Oceaan.

De NOS schrijft:

In Nederland was oktober vooral heel nat. De maand eindigde daarnaast op de zesde plek in de top-10 van warmste oktobermaanden sinds 1901. De gemiddelde temperatuur in De Bilt was 13,2 graden, waar die normaal gesproken rond de 10,9 graden ligt. (…) Copernicus haalt verder aan dat er afgelopen maand in Europa bovengemiddeld veel regen viel, terwijl het in het zuiden van de VS en delen van Mexico juist droger dan gemiddeld was. In andere delen, waaronder Centraal-Azië, het zuidoosten van China en bijvoorbeeld het zuiden van Afrika was het natter dan gemiddeld.

Het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) heeft de partijprogramma's voor de komende verkiezingen geanalyseerd en constateert dat de noodzakelijke maatregelen om tegen 2040 een klimaatneutrale economie te hebben, noodzakelijk om de opwarming van de planeet tegen te gaan, bij alle partijen tekortschieten.