Klimaat in Noord-Italië door klimaatcrisis nu vergelijkbaar met dat in Ethiopië

Het noorden van Italië kampt de laatste twintig jaar met zulke lange periodes van extreme droogte, dat het klimaat er inmiddels vergelijkbaar is met dat in Ethiopië en de Hoorn van Afrika. Dat blijkt uit nieuw klimaatonderzoek uitgevoerd door de universiteiten van Cardiff en Bristol en WaterAid, een ngo die zich inzet voor schoon en voldoende drinkwater.

Uit uitgebreide analyse van satellietbeelden blijkt dat de opwarming van de aarde voor een zogenoemd “whiplash-effect” zorgt, waardoor grillige extremen ontstaan. Zo veranderen gebieden die voorheen te maken hadden met overstromingen nu geteisterd worden door droogte, en andersom. Zo kende de Shabelle-regio in het zuiden van Ethiopië tussen 1980 en 2000 veel periodes met ernstige overstromingen, maar kampt nu met extreme droogte. De Shabelle-rivier, een belangrijke waterbron voor het land, is de afgelopen jaren meermaals drooggevallen.

Eenzelfde patroon zien de onderzoekers in Noord-Italië. Het aantal droge periodes in dit gebied is sinds het jaar 2000 meer dan verdubbeld. Deze droogte brengt extra risico met zich mee in het geval van plotselinge extreme neerslag. Omdat de bodem te droog is om het water af te voeren, zorgt dit voor ernstige overstromingen zoals die afgelopen zomer in de Italiaanse regio Lombardije te zien waren.

Het onderzoek laat verder zien dat de hevigste weerextremen te zien zijn in enkele van de armste landen in de wereld, landen die slecht uitgerust zijn om met de klimaatverandering om te gaan. Dat geldt voor bijvoorbeeld Pakistan, Ethiopië, Oeganda, Burkina Faso, Ghana en Mozambique. WaterAid-CEO Tim Wainwright spreekt van “een steeds onvoorspelbaarder” klimaat, “met verwoestende gevolgen”:

“Van door droogte geteisterde landbouwgronden tot door overstromingen geteisterde nederzettingen: gemeenschappen in Pakistan, Burkina Faso, Ghana en Ethiopië ervaren allemaal alarmerende klimaatwhiplash-effecten; Oeganda heeft te maken met steeds catastrofalere overstromingen en Mozambique met een chaotische mix van beide uitersten.”

Aan de vooravond van de COP28, de klimaatconferentie van de VN die deze maand in Dubai plaatsvindt, waarschuwt Wainwright dat dit “niet weer een top mag zijn waarbij er geen aandacht wordt besteedt aan klimaatadaptatie”.

WaterAid roept de wereldleiders op de COP28 op om prioriteit te geven aan schoon water, fatsoenlijke sanitaire voorzieningen en hygiëne als belangrijke componenten van klimaatadaptatieprogramma’s, en roept op tot snel opgeschaalde investeringen in waterveiligheid in lage- en middeninkomenslanden.