Klaver had voor 'het minst slechte' moeten kiezen

Klaver heeft de besprekingen voor de vorming van een coalitie van VVD, D66, CDA en GroenLinks laten klappen. De reden was zogenaamd een principieel standpunt. De EU (en dus niet het volgende kabinet) moest van Klaver bij een mogelijke volgende ‘Turkije-deal’ met Noord-Afrikaanse landen afdwingen dat vluchtelingen ook daar opgevangen zullen worden zoals de EU dat vereist. Van het 78 pagina’s tellende verkiezingsprogramma van GroenLinks was dit de grens voor Klaver. Wat uiteraard nog los staat van het feit dat GroenLinks slechts 14 zetels van de mogelijke coalitie van 85 zetels in de Tweede Kamer van 150 zetels bezit, van in totaal 17 miljoen inwoners van Nederland ten opzichte van de EU van meer dan 500 miljoen inwoners!

In Ede, waar ik al een tijd politiek actief ben, is men al jaren gewend aan brede coalities van rechts met links, progressief met conservatief en christelijk met seculier. De hegemonie van de drie grote politieke stromingen CDA, VVD en PvdA die tot de jaren negentig altijd een groot stabiel motorblok vormden is verleden tijd. We zijn gewend aan coalities met vijf partijen. In de vorige periode een combinatie van CDA, SGP en VVD met GemeenteBelangen en PvdA, en in deze periode een combinatie van CDA en CU met GemeenteBelangen, D66 en PvdA. In deze brede coalitie van vijf partijen hebben we het in 2014 bij de coalitievorming niet over onderwerpen zoals ‘Voltooid Leven’ of ‘Turkije-deal’ gehad. De verschillen tussen de vijf partijen onderling waren groot genoeg om het over tientallen andere onderwerpen te onderhandelen.

Ik ging aan tafel met vier andere partijen. D66 was na de grootste overwinning in de geschiedenis in het bezit van slechts 4 van 39 zetels. Wat was mijn droomcoalitie? Een meerderheid van D66 met 20 zetels of meer. Was de 5-partijen coalitie ‘ the second best ’ na een absolute meerderheid van D66? Waarschijnlijk niet. Maar anders zouden er zeker drie, vier, vijf andere combinaties mogelijk zijn voor vorming van een meerderheid waarvoor geen rol voor D66 was gelegd.

D66 heeft door verantwoordelijkheid te nemen, naar eigen vermogen, de meeste punten uit het eigen verkiezingsprogramma gerealiseerd in deze 5-partijen coalitie. Elke andere combinatie van partijen zonder D66 zou minder punten van ons verkiezingsprogramma hebben gerealiseerd. Als dat niet het geval zou zijn, zouden we ons de vraag moeten stellen waarom D66 überhaupt meedeed aan de verkiezingen. En dat zou betekenen dat al die kiezers die op D66 gestemd hadden hun stem zouden hebben verloren.

Dat is dus ook de kernvraag voor Klaver, maar ook vooral voor al die ‘progressieve zwevende kiezers’ die deze keer niet op bijvoorbeeld PvdA of D66 hebben gestemd maar op Klaver, vanwege zijn beloftes. Niet alleen de belofte over de afwijzing van de ‘Turkije-deal’ maar ook tientallen andere beloftes. Zou Klaver kunnen uitleggen aan zijn eigen achterban en andere kiezers die hun stem aan hem hebben toevertrouwd waarom hij niet voor het in zijn ogen ‘minst slechte’ heeft gekozen, met GL aan het roer? En waarom elke andere coalitie zonder GroenLinks beter is dan deze coalitie van VVD, D66, CDA en GroenLinks?