Kinderarmoede bestrijden? Help alleenstaande moeders

Een halve eeuw geleden was ik zelf een alleenstaande moeder. Toen werd dat nog gezien als een schande, en het is met veel moeite dat ik de armoede van toen te boven ben gekomen. Ik was dus heel geschokt toen ik kennis maakte met de Single Super Moms en ontdekte hoe erg de situatie voor alleenstaande moeders nog steeds is. Hoeveel armoede er nog is in een van de rijkste landen ter wereld. 600.000 gezinnen in armoede, waarvan de helft met kinderen. Veel van hen dus moeders die alleen hun kinderen groot moeten brengen.

Er is tegenwoordig best wel aandacht voor kinderarmoede. Maar bent u ooit arme kinderen tegengekomen met rijke ouders? Nee toch? Dan zou duidelijk moeten zijn dat je weinig doet aan kinderarmoede, al zijn alle cadeautjes als dagjes Efteling en een fiets om op naar school te kunnen best fijn, wanneer je niet iets doet aan de chronische, vaak jarenlang durende armoede van de ouders.

Waarom lopen vooral alleenstaande moeders zo’n hoog risico om in de armoede terecht te komen? Niet omdat ze te lui zijn om te werken. De meeste moeders die we kennen zouden heel graag willen werken. Maar de arbeidsmarkt is niet op hen ingesteld. Met deeltijdwerk verdien je meestal te weinig, en kinderopvang is niet gratis. Dit is het punt: we leven in een maatschappij waarin vrouwen horen te werken alsof ze geen kinderen hebben, en hun kinderen moeten verzorgen alsof ze geen werk hebben. Als je het met z’n tweeën doet en geen topsalaris hebt is het al lastig, in je eentje is het voor veel moeders niet te doen. En eenmaal in de bijstand terecht gekomen moeilijk om er weer uit te komen.

De kranten staan op het ogenblik vol met de mededeling dat Nederland achterblijft op de wereldranglijst van vrouwenemancipatie. Er zijn teveel vrouwen die in deeltijd werken. De boodschap, van minister en andere geslaagde dames is: vrouwen, kom van je yogamatje af en ga meer presteren. Wat wordt daarmee eigenlijk gezegd? Dat een kind op laten groeien geen prestatie is. Er is vrijwel geen erkenning voor de belangrijke taak van ouders die kinderen opvoeden. Moederschap lijkt een privéhobby, en wie daarnaast niet ook nog een volle baan aankan had dan maar geen kinderen moeten krijgen.

Pas had ik bijna ruzie met een mevrouw die boos op me was. Zelf had ze er bewust voor gekozen om geen kinderen te krijgen, en ze was verontwaardigd omdat ze als belastingbetaler wel geacht werd mee te betalen aan de kinderen van anderen. Want ja, dat moeten we. Want we kunnen als samenleving niet verder zonder de kinderen van anderen. Die kinderen van anderen staan als ze groot zijn aan ons bed als we in het ziekenhuis liggen, ze vegen onze straten schoon, ze besturen onze treinen, ze zitten achter de kassa in de supermarkten en soms worden ze zelfs staatssecretaris of minister. Zonder de kinderen van anderen is er geen samen-leving.

In traditionele samenlevingen weten ze dat nog. Daar is het vanzelfsprekend dat de hele gemeenschap medeverantwoordelijk is voor de ouderen en de kinderen. Daar sta je er zelden alleen voor. Leg daar maar eens uit wat we bedoelen met ‘mantelzorg’. Maar wij lijken dat te zijn vergeten. Bijna geen politieke partij bekommert zich om de alleenstaande moeders. En eerlijk: ook het feminisme is ze vergeten.

Emancipatie is meer dan betaald werk en een carrière. Emancipatie is meer dan zoveel mogelijk vrouwen naar de top, en het doorbreken van het glazen plafond. Emancipatie is ook dat we werk en zorg eerlijk delen, en dat de kinderen niet het kind van de rekening worden.

Eerlijk delen betekent dat alleenstaande moeders erkenning krijgen dat ze een belangrijke maatschappelijke taak vervullen: er voor zorgen dat er een volgende generatie is die ons leven voort kan zetten. Maar dat betekent ook dat ze voldoende inkomen moeten hebben om hun kinderen de kansen te geven die alle kinderen verdienen.