Kijken naar politiek kannibalisme

Iran en voorspellingen gaan moeilijk samen. Een cocktail van complexe politieke spelletjes en irrationele machthebbers bieden geen ruimte voor wezenlijke voorspellingen.

Maar in de enkele maanden tot de afloop van zijn presidentiële ambtstermijn kunt u wel rekenen op één feit: Mahmoud Ahmadinejad zal volgens de rituele voorschriften van islamitische politiekvoering ‘geroosterd’ worden opgediend aan de ayatollahs.

De complexiteit van de machtsstrijd in Iran maakt dat de westerse media met feitelijke onjuistheden in hun berichtgeving zaten. Zo werd de aanleiding van de arrestatie van een voorname bondgenoot van de president, Saeed Mortazavi, “een twee jaar oud parlementair onderzoek” genoemd dat hem verantwoordelijk stelde voor “de marteling en dood” van demonstranten tijdens de groene beweging. Onjuist. Want het islamitische regime bekommert zich niet om mensenrechtenschenders. Terwijl Ahmadinejad in het vliegtuig zat richting Egypte, werd Mortazavi gearresteerd omdat hij in het geheim de omkopingsvoorstellen van de broer van de minister van Justitie had gefilmd. Ahmadinejad onthulde deze film via de parlementaire tribune en beschuldigde daarmee zijn rivalen – de rechterlijke macht en de wetgevende macht – van “machtsmisbruik” en “corruptie”.

“Ze zijn één pot nat, laat ze elkaar afmaken.” Zo reageerde een familielid in Teheran die ik telefonisch sprak. De staatskranten noemden die dag ‘De Zwarte Zondag’ en “een mislukte poging” van de president om een “coup tegen het parlement” te plegen. Ahamdinejad is “te ver gegaan” en moet “gedecimeerd” worden. Justitie veroordeelde de president als “schuldige” die tegen de “wet en sharia” heeft gehandeld. Ahmadinejad is dus wettelijk en islamitisch vogelvrij verklaard, terwijl hij bij zijn Egyptische ambtsgenoot aan tafel zat om later op de straten door schoenenwerpers begroet te worden. Een akeligere belediging is moeilijk voorstelbaar.

Waarom roept Ahmadinejad deze reacties op? Door zijn grootheidswaanzin beschouwt hij zich niet alleen als de vertegenwoordiger van het volk, maar ook als boodschapper van God die de spoedige terugkeer van de sjiitische messias, Imam Mahdi, aan het voorbereiden is.

Nu echter is Ahmadinejad bang voor zijn leven. Voor juridische vervolgingen. En voor een donkere, angstige toekomst die hem, zijn familie en bondgenoten te wachten staat. Dus een vlucht naar voren in de vorm van onthullingen (filmpjes) en escalaties van de interne machtsstrijd en politieke zelfmoordpogingen is de enige optie. “Als ik ten onder ga, dan gaan jullie met mij mee”, is de analyse van zijn gedrag.

Dit past ook heel goed bij zijn rebelse karakter. Ooit maakten zijn antisemitische uitspraken hem onwijs populair bij Khamenei en in de moslimlanden. Nu ziet hij directe onderhandelingen met de ooit Grote Satan (Amerika) als kans en legt de afwijzende woorden van Khamenei hierover naast zich neer. Dat gaat zelfs zover dat hij tijdens de live-uitzending van de 34ste herdenking van de Islamitisch Revolutie liet weten aan de Amerikaanse president Barack Obama “persoonlijk” over het atoomprogramma te willen onderhandelen. Dat is tegen de zin van Khamenei.

Een dubbel gevoel borrelt bij mij op. Terwijl ik het aanschouwen van deze machtsstrijd vermakelijk vind, word ik bedroefd als ik denk aan de slechte omstandigheden van de Iraanse bevolking: de ongekende inflatie, de mensenrechtenschendingen en mistige toekomstvooruitzichten maken het leven in Iran een hel.

Leidt dit tot een opstand? Nee, want het gebrek aan een politiek alternatief resulteert logischerwijs in collectieve demotivatie en passiviteit. Het is ook om die reden dat een wedergeboorte van de groene beweging ondenkbaar wordt – laat staan een Perzische Lente!

Als het regime faalt in het blussen van de brandjes die Ahmadinejad sticht, dan worden de presidentsverkiezingen op 13 juni zeer spannend. Tot die tijd amuseert ons het proces van politiek kannibalisme aan de top van het regime.