Kickstart de integratie van vluchtelingen, laat ze meer bijverdienen in de bijstand

Huidige situatie Uit onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie Centrum (WODC) blijkt dat asielmigranten veelal langdurig werkloos zijn. Op dit moment verblijven asielzoekers langdurig in AZC’s voordat ze de stap maken naar een reguliere woning in onze samenleving. Hiermee gaat kostbare tijd verloren. Dit beleid is bewust opgezet om Nederland minder interessant te maken voor asielzoekers. Door rechts Nederland bedacht, onder het mom van “sober asielbeleid”. Bijkomend gevolg: niemand profiteert van dit beleid. Nederland creëert langdurige werkloosheid onder de nieuwe Nederlanders en zelfs een groter risico op criminaliteit. Zo toonde het onderzoek van het WODC namelijk ook aan dat groepen die slechter scoorden op de arbeidsmarkt ook vaker betrokken zijn bij bijvoorbeeld vermogensdelicten.

Na het opstarten van de zogenaamde Turkijedeal is het aantal asielaanvragen in Nederland sterk verminderd. Het is nu de hoogste tijd voor een integratiebeleid dat niet bedoeld is om oorlogsvluchtelingen weg te jagen, maar om mensen een succesvol onderdeel te laten worden van onze prachtige samenleving. Maar het laten integreren van mensen, die op de vlucht voor oorlog zijn, hoeft geen levenslange liefdadigheid zijn. Op die manier verdwijnt het draagvlak voor de opvang. Al is het eigenlijk belangrijker dat voor de vluchtelingen zelf er in Nederland geen waardig bestaan wordt opgebouwd en zij hun talenten niet kunnen ontplooien. Dat zou wel kunnen met behulp van werk. Arbeid geeft namelijk zin aan het dagelijks bestaan.

Belang eerste jaar Het is de hoogste tijd om met ideeën te komen voor succesvolle integratie. Het eerste jaar in Nederland is daarbij van het grootst mogelijke belang. In het eerste jaar bouwt men nieuwe sociale contacten op, leert men de taal en raakt men bekend met onze waarden en normen. Buiten versnelde en vereenvoudigde asielprocedures voor Syriërs – richting de 100% ontvangt een verblijfsvergunning – wil ik pleiten voor een aangepast bijstandssysteem voor statushouders. Als budgetcoach van statushouders zie ik waar het huidige systeem voor zorgt; geen deelname tot de arbeidsmarkt.

Ik zal als voorbeeld een jongeman uit Syrië nemen. Hij ontvang € 908 per maand aan bijstand. Na aftrek van zijn vaste lasten houdt hij circa € 80 per week over. Op het moment dat hij gaat werken worden de extra inkomsten volledig verrekend met zijn uitkering. Iemand die de Nederlandse taal nog niet machtig is en niet hoog-opgeleid, zal rond het minimum-uurlon verdienen. Zodoende zal hij al snel 30-40 uur per week moeten werken voordat hij meer verdient dan de bijstand. In ogenschouw nemende dat hij circa 10 uur in de week nog taalles volgt, is de aantrekkelijkheid om te gaan werken in al snel klein. Het is ook goed om te bedenken dat voor mensen die kampen met mentale problematiek, zoals het verwerken van oorlogstrauma’s, de belasting van een fulltime baan erg groot. De ophoging van het minimum-uurloon voor jongeren – waarvoor hulde – helpt al een stuk mee. Hierdoor hoeven er minder uren gewerkt te worden om het financieel interessant te maken.

Het wegnemen van de financiële drempel – het omslagpunt waarboven je meer verdient – is echter de broodnodige oplossing. Laat elke verdiende euro daadwerkelijk tot extra inkomsten leiden. Laat statushouders in hun eerste jaar bijverdienen tot aan het wettelijk minimum en ga pas daarboven verrekenen met de bijstand. Op deze wijze bouwt de statushouder in zijn eerste jaar een netwerk op, heeft hij dagelijkse invulling en werkend leert men ook sneller de taal. Na het eerste jaar is de taalles afgerond en heeft hij al een klein CV opgebouwd. De positie op de arbeidsmarkt is dan sterk verbeterd en daarmee de afhankelijk van een uitkering sterk verlaagd. Het vergroten van het besteedbaar inkomen van de statushouders vergroot ook nog eens de mogelijkheden om deel te nemen aan onze samenleving. Denk daarbij aan geld voor sport, reizen binnen Nederland en cursussen.

Uitzonderingspositie Critici zullen zeggen dat ik hiermee een uitzonderingspositie creëer voor statushouders ten opzichte van andere personen in de bijstand. Dat is waar. Het primaire uitgangspunt dient te zijn dat alle uitkeringsgerechtigden gelijk behandeld worden, maar wel onder gelijke omstandigheden. Statushouders hebben niet dezelfde uitgangspositie. Immers; ze hebben niet in Nederland onderwijs genoten, spreken de taal niet of in ieder geval niet vloeiend en beschikken over een klein tot zelfs geen netwerk. Zodoende vind ik deze uitzonderingspositie gerechtvaardigd. Deze uitzondering brengt op de lange termijn voordelen aan onze gehele samenleving.

Bij deze wil ik politici dan ook oproepen lef te tonen in hun beleid en niet te zwichten voor het argument van rechtsongelijkheid. Een effectief beleid staat voorop en verdient de voorkeur boven dogmatisch principieel te zijn. Rechtsongelijkheid is een valide argument als er sprake zou zijn van een level playing field.  We dienen als samenleving gelijke kansen te beogen, maar dat is helaas niet mogelijk door iedereen gelijk te behandelen. Maatwerk essentieel. Neem de arbeidsparticipatie van statushouders alstublieft serieus. Het is zonde van het geld van de Nederlandse burger om dit de komende tientallen jaren onnodig in de verzorgingsstaat te steken. Geld dat we beter in onderwijs, zorg, veiligheid en defensie kunnen steken.

Activiteitendag 30 juli aanstaande organiseert het themateam Amsterdam Wereldstad namens de PvdA Amsterdam een activiteitendag bij VVA/Spartaan. Ik heb dit stuk op persoonlijke titel geschreven, maar ik hoop hiermee een discussie op gang te brengen die zich zal continueren, onder andere in de debatten op die dag. Een dag waar verder ook een voetbaltoernooi zal zijn voor Amsterdammers, plezier, eten en we stilstaan bij de imposante diversiteit van onze geliefde stad.