Kan het niet wat minder met die campagnetaal?

Premier Mark Rutte was in het toeslagenschandaal de ‘hoofdrolspeler’ (GroenLinks-leider Jesse Klaver). Zijn ‘vingerafdrukken waren overal zichtbaar’ (fractievoorzitter Rob Jetten van D66). Nederland is onder Ruttes leiding verworden tot ‘een bananenrepubliek’ (CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt). Maar hoewel hij de ‘democratie heeft verkracht’ (PVV-leider Geert Wilders) gaat hij ‘gewoon door’ (opnieuw Wilders), want hij blijft lijsttrekker van de VVD.

Al deze grimmige beschuldigingen – en nog veel meer – waren gisteren te horen in het grote Kamerdebat over de affaire met de kinderopvangtoeslagen. Maar de ultieme conclusie trok niemand: wij werken niet meer met deze man samen. D66 en CDA natuurlijk niet. Maar ook niet de PvdA en GroenLinks, en zelfs niet de SP. Allemaal scholden ze de VVD-lijsttrekker de huid vol, maar hun aantijgingen zullen uiteindelijk weinig anders dan verkiezingsretoriek blijken te zijn.

Zo zal het dus gaan, de komende weken. Tot 17 maart krijgen we dag in dag uit te horen dat Rutte niet deugt. Dat hij de belangrijkste verantwoordelijke was bij de jacht op vermeende fraudeurs met toeslagen. Dat ondanks alle plechtige beloftes de Rutte-doctrine (het verbloemen van interne discussies met ambtenaren) nog volop bestaat. Dat het dus ‘niet uit te leggen’ is dat Rutte de VVD-lijst blijft aanvoeren.

En dan komt 17 maart, de verkiezingsdag. Dan zal hoogstwaarschijnlijk blijken dat de VVD flink heeft gewonnen. Dat ze in elk geval veruit de grootste partij is gebleven in de Tweede Kamer. Dat de VVD, kortom, weer de dienst gaat uitmaken in de kabinetsformatie. En dat Rutte opnieuw premier wordt.

Dat dit de ontwikkelingen zullen zijn is niet helemaal zeker. Het is voorgekomen dat de uitslag van Kamerverkiezingen anders uitviel dan een kleine twee maanden voordien nog was voorspeld. Maar erg vaak is dat niet gebeurd. En afgaande op de jongste peiling gaat het ook deze keer niet gebeuren.

Volgens Maurice de Hond heeft de VVD helemaal niet verloren door de val van het kabinet vorige week. Integendeel, de liberalen gingen twee zetels vooruit. Uit eerdere polls bleek trouwens dat Rutte III wat de meerderheid van de bevolking betreft zelfs niet had hoeven af te treden.

Blijkbaar liggen de meeste kiezers niet erg wakker van de ‘schending van de rechtsstaat’ waaraan het kabinet zich volgens een parlementaire ondervragingscommissie schuldig heeft gemaakt. De Kamerleden wel, tot 17 maart. Daarna ook een stuk minder.

Want ze willen allemaal – nou ja, behalve een aantal kleintjes dan – regeren. Of op zijn minst voor hun electoraat de schijn ophouden dat ze dat willen. Dus staan ze straks klaar om als het even kan concessies te doen, compromissen te sluiten. Zich te voegen naar de wensen van de man die ze in de voorafgaande weken zo hebben verketterd.

Die man zelf – Rutte dus – is overigens ook niet te beroerd om hele sloten water bij de wijn te gieten, want zo werkt het op het Binnenhof. Iedereen levert wat van zijn Grote Gelijk in, zodat er een onbestemd mengsel ontstaat dat vermoedelijk veel lijkt op wat we in de voorbije jaren te zien hebben gekregen.

De verkiezingsstrijd van de aanstaande weken is dan ook vooral bombast. Veel grote woorden die de campagne worden gesproken zullen holle woorden blijken te zijn. Wat de vraag oproept of het niet een tikkeltje minder kan. Dat geldt uiteraard ook voor de VVD, die wat betreft campagnetaal en niet waar te maken beloftes zeker niet voor de rest zal onderdoen.

Overigens: wie lijsttrekker wordt van de VVD bepaalt die partij (circa 25000 leden) zelf. Dat is geen zaak van de Tweede Kamer, zoals Rutte gisteren niet moe werd te onderstrepen. Net zoals de PVV zelf beslist wie er op de eerste plaats komt van haar kandidatenlijst. Een verschilletje is wel dat de PVV maar één lid heeft. Nietwaar, Wilders?