Kan Europa een tweede Trump-termijn wel aan?

Een tijdje terug hoorde ik Twan Huys spreken over de Amerikaanse verkiezingen en daarbij sprak hij over een uitspraak van oud-defensieminister Donald Rumsfeld: 'Europe is a museum'. Deze uitspraak raakte mij als overtuigd federalist, want ik kan hem niet helemaal ongelijk geven. Europa is op zijn best het schoothondje geworden van Amerika. Europa heeft al haar autonomie opgegeven aan de grote wereldmachten. Wereldmachten die steeds autocratischer worden. China en Rusland zijn al dictaturen en de Amerikaanse democratie staat al enige tijd op wankelen. 

Met al deze problemen in de wereld zou je denken dat Europa klaar staat om het baken van de democratie te worden en de vrije wereld te leiden. Helaas is de werkelijkheid wat somberder. Europa treuzelt eindeloos met het maken van belangrijke beslissingen. In een interview met RTL zei Bas Eickhout dat de Europese industriepolitiek eigenlijk te laat begint. Dit is niet verassend gezien Europa wel eens vaker te laat begint. Dit patroon is ook te herkennen bij hernieuwbare energie, Duitsland had altijd een grote industrie die zonnepanelen maakte, Nederland was oorspronkelijk een wereldleider in windenergie. Door het bedrijf Lagerweij. Toch is China nu dominant in de productie, verkoop en het gebruik van hernieuwbare energie. Hoe kan dat? Simpel, ongelofelijk veel subsidies geven. Europa laat veel te veel aan de markt over terwijl China hun industrie subsidieert. De Duitse auto-industrie is hier het perfecte voorbeeld van.

Volgende maand wordt Trump officieel president van de VS. De afgelopen jaren heeft de regering van Biden erg veel bereikt, met name de IRA (niet die terroristische organisatie waar Nigel Farage per ongeluk zijn steun voor uitsprak maar de Inflation Reduction Act) heeft veel gedaan. Een massale investering in de Amerikaanse industrie die ervoor gezorgd heeft dat de Amerikaanse economie het nu veel beter doet dan de Europese. Dit is een voorbeeld van daadkrachtig beleid dat ook in Europa doorgevoerd zou moeten worden. Het plan van Mario Draghi om te investeren in de Europese economie lijkt er het meeste op. Maar in typisch Europese stijl is dit alleen nog maar een voorstel terwijl de VS en China allang beleid aan het uitvoeren zijn. Dan komt bij mij de pijnlijke vraag op: 'Kan Europa een tweede Trump-termijn wel aan?'

Op 6 januari 2021 faalde Trumps coup d'etat op een haar na. We kunnen niet naïef zijn en denken dat dit Trumps laatste poging gaat zijn om de wankele Amerikaanse democratie om zeep te helpen. Als dit gebeurt staat Europa er alleen voor, omringd door dictaturen en autocratieën. De VS is tot nu toe het land geweest dat Oekraïne het meeste heeft ondersteund in haar strijd tegen Rusland. Als de VS wegvalt dan kan Oekraïne de oorlog niet langer volhouden en dan zal Rusland zich vrijer voelen om (nog) meer aan andere Europese grenzen te gaan rommelen. Wie gaat ons dan nog verdedigen? Trump in ieder geval niet, die heeft al gezegd dat Poetin alles mag doen wat hij wil. De wereldwijde democratie heeft dan nog maar een hoop, een sterk Europa dat durft op te komen voor de democratie en mensenrechten.

Als de VS niet langer het baken van de democratie is moeten we accepteren dat de wereldwijde democratie erg zal afzwakken of dat Europa die rol op zich zal moeten nemen. Ik geloof dat Europa dat kan, we hebben een grote, goed opgeleide bevolking en we hebben een relatief sterke economie. Het probleem is de politieke wil, het plan van Draghi is een kleine stap in de goede richting. Er moet een ongekende politieke ambitie komen om Europa een supermacht te maken. Een supermacht op economisch, militair en diplomatiek gebied. Een supermacht die klaar staat om de wereldwijde democratie te beschermen en te versterken. Dat betekent ook dat er samenwerking zal moeten komen met landen als Canada, Australië en Japan om de oprukkende autocratieën in bedwang te houden. 

Het alternatief is voor mij onacceptabel. Als de wereldwijde democratie sterft staat onze soevereiniteit op het spel. Dat zou erg zonde zijn want de potentie die Europa heeft op dit vlak is enorm. Als Europa een leidende rol wil spelen in het beschermen van de wereldwijde democratie, dan is dat dus vooral een kwestie van gezamenlijke politieke ambitie. Ik denk niet dat Europa de oude man van het wereldtoneel is of een 'museum' hoeft te zijn, ik denk dat Europa een kind in de wieg is dat nog heel mooi kan opgroeien. Helaas is de vraag die dit artikel stelt in typische Europese stijl wellicht een paar jaar te laat gesteld.