‘Kamerleden moeten van hun mobieltjes af; debatten niet meer live uitzenden’
Tweede Kamerleden moeten voortaan hun mobieltjes, laptops en tablets achterlaten voordat ze een vergadering in gaan. Ook moet de Kamer stoppen debatten live uit te zenden. Dat zegt voormalig Tweede Kamerlid Kees Verhoeven in de podcast Betrouwbare Bronnen.
De D66’er maakt zich ernstig zorgen over de politieke cultuur die steeds giftiger wordt. Door de digitalisering zijn politici altijd bereikbaar en staan ze altijd ‘aan’. Er is geen tijd meer om rustig na te denken over de – vaak zeer ver gaande – gevolgen van wetten die ze behandelen. Omdat Kamerleden meteen overal commentaar op kunnen en – vinden ze zelf – moeten geven, wordt de kwaliteit van hun werk kleiner en de kans op fouten groter. En omdat iedereen mee kan kijken bij alles wat ze doen, voelen ze zich voortdurend gecontroleerd en bekritiseerd. Met als gevolg overwerkte politici en verkeerde beslissingen.
“Spiedende camera’s zorgen overal in de samenleving voor afkoeling, behalve in de Tweede Kamer. Als je op straat camera’s ziet, hou je je gedeisd. In de Kamer gebeurt het omgekeerde. Daar raakt de boel juist verhit en gedragen ze zich als haantjes”, verzucht Verhoeven. “Je moet de smartphone en de camera uit het debat halen. Dan gaan Kamerleden ook beter naar elkaar luisteren.”
Volgens Verhoeven blijft het Kamerwerk transparant als de beelden met bijvoorbeeld 24 uur vertraging online komen. Dan haal je de hitte eraf, voorkom je dat de buitenwereld ermee aan de haal gaat en dat Kamerleden daar dan weer meteen op reageren.
In Betrouwbare Bronnen erkent Verhoeven dat hij zichzelf ook schuldig maakte aan de dingen waarvan hij nu zegt dat ze het functioneren van de politiek verslechteren. Als campagneleider slaagde hij erin zijn partij en ook zichzelf voortdurend in de media te krijgen. En als vicefractievoorzitter moest hij zijn fractie in het gareel houden. In de politiek leidt iedereen aan controlezucht. Ook op departementen, waar ambtenaren voortdurend in de weer zijn, ministers ‘uit de wind te houden’ in een cultuur waarin tegenspraak niet gewaardeerd wordt.
De overheid vertrouwt burgers niet meer en denkt ze met hulp van digitalisering onder controle te kunnen krijgen, schetst Verhoeven. Dankzij die digitalisering communiceren mensen steeds meer in ‘echokamers’: “Iedereen in zijn eigen groep. Dat versterkt ook de versnippering in de politiek waar elke politicus zijn eigen doelgroep kan creëren en bedient met op maat gesneden boodschappen.” Hierdoor kreeg elke stroming inmiddels een radicale variant, zegt Verhoeven: “De VVD heeft Ja21, D66 heeft Volt, de PVV FvD, het CDA heeft BBB, de PvdA de SP, GroenLinks heeft de Partij voor de Dieren en ga zo maar door.”
Het oud-Kamerlid publiceert vandaag een boek over zijn pogingen om vanuit het parlement greep te krijgen op wetten die diep ingrijpen in het dagelijks leven van mensen. Dat lukte hem slechts in beperkte mate, blikt hij terug. “De politiek krijgt geen grip op big tech-monopolies, datalekken en privacyschandalen”, verzucht Verhoeven.