Kamer keer op keer niet, onjuist en onvolledig geïnformeerd over aanval Hawija

Keer op keer is de Tweede Kamer, en daarmee de bevolking van Nederland, niet, onjuist en onvolledig geïnformeerd over de gruwelijke F-16-aanval op Hawija, Irak. Bij die aanval in juni 2015 – voor zover bekend de omvangrijkste miskleun van de Nederlandse krijgsmacht – zijn naar schatting ten minste zeventig (en mogelijk nog veel meer) burgers gedood. Niet alleen is het parlement heel laat (ruim vier jaar na dato!) en pas na onthulling door de media (NRC en NOS) ‘geïnformeerd’; het is ook willens en wetens misleid, en ronduit voorgelogen.

Zoveel was al bekend, ook toen niemand nog van het coronavirus had gehoord. Maar de afgelopen weken is opnieuw gebleken, tot twee keer toe, dat het ministerie van Defensie de waarheid liever voor zich houdt en de in de Grondwet vastgelegde informatieplicht aan de Tweede Kamer niet serieus neemt.

Een maand geleden, toen iedereen het nog had over de noodzaak tot ‘flatten the curve’, stuurde minister Bijleveld een brief naar het parlement. Daarin wordt erkend dat in de officiële telling van het aantal burgerdoden door de Amerikanen geleide coalitie, Centcom, de burgerdoden van Hawija al jaren worden meegeteld. In het – voorlopig – laatste debat over Hawija, in december vorig jaar, had de minister dit nog glashard ontkend. Bijleveld legt de schuld hiervoor bij de Amerikanen, die haar verkeerd zouden hebben geïnformeerd. Erg geloofwaardig klinkt dat niet.

In recente berichtgeving van NOS en NRC, van 21 april, blijkt bovendien dat in een via een WOB-procedure aan de geheimhouding ontrukt rapport van Centcom al van begin af aan het getal van zeventig doden betrouwbaar werd geacht. Dat is opvallend, niet in de laatste plaats omdat premier Rutte na een debat in november dat aantal nog een ‘gerucht’ en bovendien ‘irrelevant’ noemde.

Uit diezelfde berichtgeving blijkt verder dat er van tevoren ernstig rekening mee werd gehouden dat een aanval op het doel in Hawija, een bommenfabriek van Islamitische Staat, kon leiden tot burgerslachtoffers. De Amerikaanse inlichtingendienst CIA, dat informanten ter plaatse had, gaf het doel zelfs de kwalificatie CDE 5 – de gradatie met het hoogste risico op burgerdoden. Ook dit is de Tweede Kamer nooit gemeld.

Het is misschien niet gemakkelijk, maar ook in de anderhalvemetersamenleving moet de macht gecontroleerd worden. In het bijzonder geldt dat in gevallen als deze, wanneer die macht ontspoort. Daarom moet het parlement zichzelf serieus nemen door op korte termijn een debat te plannen zodat de onhoudbare positie van de minister besproken kan worden.