Kabinet zuigt opbrengsten van onderwijsbezuinigingen uit duim en brengt scholen in de problemen

Afbraakkabinet-Wilders I gaat als een olifant door de onderwijsporseleinkast in een bizarre poging te bezuinigen op een cruciaal onderdeel van de maatschappij. Daarbij worden scholen op de rand van de afgrond gebracht, zo waarschuwen ambtenaren in een document in handen van het AD. Daarin valt onder meer te lezen dat de verwachte opbrengsten van het weren van internationale studenten verzonnen lijkt aan de onderhandelingstafel.

Het was een van de speerpunten van Pieter Omtzigts NSC. Het Engelstalig onderwijs moet drastisch worden ingeperkt om zo internationale studenten te weren uit de collegezalen. In oktober stuurde onderwijsminister Eppo Bruins (NSC) een motie naar de Tweede Kamer om dit voor elkaar te krijgen. Volgens het kabinet levert deze maatregel een besparing op van 293 miljoen euro. Alleen: "De exacte omvang en berekening van de financiële besparing is bij ambtelijk OCW niet bekend, en betreft een keuze van de formatietafel," staat in het document te lezen. Een deftige zin waarmee feitelijk gezegd wordt dat de coalitiepartijen het bedrag uit hun duim gezogen hebben.

Ook andere onderdelen van de bezuinigingsplannen voor het onderwijs worden gekraakt door de ambtenaren. Bijvoorbeeld het plan om de regeling te schrappen waarmee docenten in de Randstad hoger worden ingeschaald. Het AD schrijft:

Deze regeling is ooit in het leven geroepen om leraren die werken in deze regio, waar de lonen hoger liggen, een hoger salaris te bieden, en dus meer doorgroeimogelijkheden te geven. De coalitie wil dit afschaffen. Dat levert 75 miljoen euro per jaar op. Maar de ambtenaren zeggen: dat kan zomaar betekenen dat bijna de helft van de middelbare scholen vanaf 2026, als de afschaffing ingaat, in de problemen komt met hun eigen begroting. Hun leraren hebben nu immers al dat hogere salaris, de schoolbesturen kunnen hen niet ineens minder gaan betalen. Dus moeten ze dat bedrag ergens anders vandaan halen. Of je moet die dure leraren ontslaan.

Het ultrarechtse kabinet wil ook een langstudeerboete invoeren, wat inhoudt dat studenten die een jaar langer over hun studies doen, een boete van 3000 euro per jaar opgelegd krijgen. Voor kwetsbare studenten kan dit een onoverkomelijke financiële strop betekenen. Uitzonderingen worden er volgens het plan niet gemaakt, dus studenten die meer tijd nodig hebben door ziekte of een beperking, mantelzorg verrichten, of simpelweg de financiële middelen niet hebben om onbezorgd fulltime te studeren zonder tijdrovende baan ernaast, komen in de problemen. De ambtenaren voorzien dat veel van deze studenten hun studie afbreken of er zelfs niet aan beginnen. Toch via een of andere route zorgen voor een uitzondering voor bepaalde studenten, zadelt uitvoeringsorganisatie DUO op met een onhandelbare werklast.

Maandagmiddag vindt er in Den Haag overleg plaats over de bezuinigingen op het onderwijs. Behalve de coalitiepartijen zijn ook oppositiepartijen D66, CDA, ChristenUnie, JA21 en de SGP daarbij aanwezig. Die laatsten hebben een "monsterverbond" gesloten om vanuit de oppositie het kabinet aan een meerderheid te helpen voor de bezuinigingsplannen. Zij eisen daarin wel een koersverandering met het oog op het onderwijs. Het verbond werd gesloten omdat binnen het kabinet NSC dwars ligt en omdat de coalitie in de Eerste Kamer geen meerderheid heeft om de oppositie te omzeilen.