Kabinet zet minima op -12,5 procent

Op dezelfde dag dat de media weer eens over Job Cohen heenvielen, besloot de Tweede Kamer (CDA, PVV, SGP en VVD) om alle minima behalve de AOW met 12,5% te korten. Weliswaar in twintig jaar, maar toch: twaalf-en-een-half procent netto. Een achtste deel. En geen haan die ernaar kraaide. Dat is des te wranger nu deze aderlating voortkomt uit een letterlijk valse redenering van het kabinet: het speelt balletje-balletje met de 550.000 minima. Op 6 december behandelt de Eerste Kamer dit keiharde broddelwerk. Waar gaat het om? Nu moet u even goed opletten want balletje-balletje gaat snel.

Balletje-balletje met de minima

In de belastingheffing wordt het kostwinnerschap afgeschaft: vanaf 2009 verdwijnt in vijftien jaar de ‘aanrechtsubsidie’ (de mogelijkheid voor de niet-verdienende partner om haar ongebruikte heffings-korting te laten betalen uit de belasting van de kostwinner). Hieruit concludeerde het kabinet dat het (netto) minimum voor een paar dan nog maar met één heffingskorting moest worden berekend, ofwel in euro’s van nu 1.987 netto minder op 15.838 netto per jaar — en voor een alleenstaande 70% daarvan en voor een eenouder 90%. Want, zo stelde het kabinet: “het [is] ongewenst dat de bijstand hoger komt te liggen dan het minimumloon van een kostwinner. Dat is een principieel punt”. Het kabinet speelt zo balletje-balletje met de minima, met de kostwinner als inzet: als er belasting moet worden geheven is hij er niet, als op basis hiervan het sociaal minimum moet worden berekend, is hij er wel. En dat ‘uit principe’.

Valse redenering

De redenering van het kabinet is vals. Het ‘vergeet’ dat met de afschaffing van de aanrechtsubsidie de kostwinner niet meer bestaat en iedereen juist zelf moet verdienen. Dus dat er voor een paar twéé inkomens moeten zijn. En dus twéé heffingskortingen. Geen enkele reden dus voor de korting. De valsheid van de redenering laat zich ook gemakkelijk in de praktijk aantonen: bij bijstand aan een paar krijgen beiden de helft; straks zou dat volgens het kabinet de helft van een minimum op basis van één heffingskorting zijn, maar voor de belasting hebben ze wel steeds allebei een heffingskorting, dus samen twee. Wanneer de aanrechtsubsidie juist wordt afgeschaft om de partner aan het werk te krijgen, moet je dat inkomen natuurlijk niet uit het mini-mum halen, anders belazer je de kluit.

Hoofd noch hart

En dan te bedenken dat de (valse) redenering alleen maar geldt voor paren, die ongeveer een vijfde deel van de minima uitmaken. De anderen moeten van het kabinet uit principe meedoen volgens de genoemde verhoudingen van de minima (100%, 90% en 70%). Zij lijden dus mee aan iets wat hun niet betreft — ze hadden de pech om toevallig ‘in de buurt’ te zijn, vormen collateral damage. Natuurlijk had het kabinet hier op zijn allerminst die oude verhoudingen moeten vernieuwen. De aanleiding was immers de afschaffing van het kostwinnerschap in de nieuwe belastingheffing. Al met al mist het wetsvoorstel hoofd en hart en weegt het geen alternatieven. We kunnen alleen maar hopen dat de Eerste Kamer haar plicht als hoeder van kwaliteit niet verzaakt.

Peter Nieuwhof is sociaal raadsman, maar schrijft op persoonlijke titel