'Kabinet reageerde te laat. We koersen af op nog veel zwaardere maatregelen'

Het coronabeleid maakt al sinds vrijwel het begin van de pandemie veel los. De reacties op de maatregelen nemen in hevigheid toe, met als voorlopig dieptepunt de gewelddadige rellen die dit weekend uitbraken in Rotterdam, een dag later gevolgd door onder meer Den Haag, Urk en Roermond. Ondertussen wordt dagelijks een recordaantal coronabesmettingen vastgesteld en stevent de zorg af op een ongekend infarct en dreigt code zwart. Allerminst tijd dus om de coronamaatregelen weer te versoepelen.

Een gesprek daarover in Buitenhof met Hubert Bruls (voorzitter Veiligheidsberaad), Marion Koopmans (viroloog, OMT), Frank Paauw (korpschef politie Amsterdam, voorheen Rotterdam) en Attje Kuiken (Kamerlid PvdA).

Zowel Kuiken als Bruls geloven dat de rellen van dit weekend een diepere achterliggende oorzaak hebben dan alleen de coronamaatregelen. Die dienen vooral als katalysator om een groter gevoel van onvrede te uiten. Desalniettemin vindt Bruls dat er hard opgetreden moet worden tegen de relschoppers. Tegelijkertijd benadrukt hij het belang van in gesprek blijven ‘met al die mensen die niet geradicaliseerd zijn, dat is wel de ruime meerderheid in dit land’.

Volgens Kuiken is dan wel een meerderheid van de Nederlandse bevolking niet aan het rellen geslagen, uit internationaal onderzoek blijkt wel dat de geweldsgolven in Nederland schrikbarend groot zijn: ‘Die hoge aantallen laten zien dat we wel echt een fundamenteel probleem hebben.’

Maar wat moet er dan gebeuren, zowel qua bestrijding van het geweld als ook die van het coronavirus. Nederland neemt namelijk niet alleen een prominente plek in als het gaat om de geweldscijfers, maar staat momenteel ook op plek zeven op de Europese ranglijst qua besmettingen.

Koopmans merkt op dat de gevolgen van de huidige coronamaatregelen, zoals op 12 november aangekondigd door Mark Rutte en Hugo de Jonge, vooralsnog niet zichtbaar zijn in de besmettingsaantallen. Die gaan nog altijd in een steile lijn omhoog. Het advies om toch zoveel mogelijk thuis te werken lijkt ook massaal in de wind te worden geslagen, afgaand op de mobiliteitscijfers. Op deze lijn doorgaan, zal dan ook funest blijken voor de zorg, gelooft Koopmans. Aan de maatregelen zelf ligt het volgens Koopmans niet: ‘Als die opgevolgd worden, zou je zonder complete lockdowns de winter door moeten kunnen.’

Dat mag zo zijn, maar dat de vrijblijvendheid van het door Rutte en De Jonge uitgezette coronabeleid niet uitnodigt tot strikte naleving, is duidelijk. En dus stevenen we wel degelijk af op een harde lockdown, meent Attje Kuiken:

Ook zegt Kuiken dat het demissionaire kabinet veel te laat heeft gereageerd op de stijgende coronacijfers. Niet alleen had het kabinet langer vast moeten houden aan de basismaatregelen, en zijn de afstandsregels en mondkapjesplicht veel te vroeg losgelaten. Maar ook had er toen de besmettingen weer opliepen harder ingegrepen moeten worden dan nu het geval is. Dat zwalkende beleid is volgens Kuiken mede debet aan de woede en het wantrouwen in de samenleving.