Kabinet laat belastingontwijkers nog steeds wegkomen met hun praktijken

Door: Tom van der Lee (GroenLinks) en Henk Nijboer (PvdA)

De laatste jaren zijn er een flink aantal maatregelen genomen om af te komen van de reputatie van Nederland als belastingparadijs. Toch mogen we als land de vlag nog niet uithangen. Zo heeft Nederland onlangs nog de Spaanse woede op zijn hals gehaald door een verhuizing van het bedrijf Ferrovial naar Amsterdam. Hoewel ze claimen dat het voornamelijk gaat om betere regelgeving voor een dubbele notering op de beurs, verdenken de Spanjaarden de voordelige fiscale behandeling van bedrijven als echte reden voor de verhuizing.

Zelfs nu klassiekers in de belastingontwijking, zoals de Double Dutch with an Irish Sandwich, niet langer bestaan en Nederland niet altijd meer zelf de eindbestemming van ontwijking is, zijn we nog altijd spin in het web. Nederland telt meer dan twaalfduizend brievenbusfirma’s, die tezamen een omvang hebben van meer dan vijf keer de Nederlandse economie. Nederland trekt in de statistieken nog altijd meer “investeringen” aan dan Duitsland en China samen, omdat een groot deel daarvan spookinvesteringen zijn. En er stroomde in absolute zin ook afgelopen jaar meer geld door Nederland dan door welk ander land ter wereld dan ook. 

Dat moet anders. GroenLinks en de PvdA doen daarom meer dan 25 voorstellen om een eind te maken aan de rol van Nederland als facilitator van belastingontwijking. Het is van belang om voor eens en altijd af te rekenen met belastingontwijking en van het juk als belastingparadijs af te komen.

De belangrijkste punten

Ten eerste, pleiten we ervoor om de criteria van de Europese zwarte en grijze lijsten van belangparadijzen aan te scherpen. Deze definities zijn nu niet scherp genoeg. Het kabinet concludeert op basis van de bestaande definitie dat de geldstromen naar dergelijk fiscale gebieden gedaald zijn. Maar op de lijst van belastingparadijzen staan slechts twintig landen. Bovendien ontbreken notoire ontwijkingsoorden als Bermuda en de Kaaimaneilanden. Door meer landen die daadwerkelijk fungeren als belastingparadijs op te nemen in deze lijsten zullen maatregelen die zich richten tegen dergelijke bestemmingen van geldstromen ook echt alle belastingparadijzen raken.

Een ander vaak onderbelicht punt is de informatie-uitwisseling tussen belastingdiensten. Door te veel te focussen op brievenbusfirma’s slippen andere bedrijven, die ook gebruik maken van belastingontwijkingsconstructies, door het net. Een goed voorbeeld is farmagigant Pfizer. Dat heeft een keurig kantoor met medewerkers in Capelle a/d IJssel. Het geldt daarom niet als brievenbusfirma omdat er werkelijk werkzaamheden worden verricht. Toch zien we dat het kantoor intussen ook ingezet wordt als vehikel om belasting mee te ontwijken. Daarom stellen wij voor om informatie-uitwisseling tussen belastingdiensten en het tegengaan van belastingontwijking via investeringsverdragen veel breder te zien dan enkel een focus op brievenbusfirma’s.

Ten slotte, bestrijd je belastingontwijking niet alleen door feitelijke structuren aan te pakken, maar ook door de ‘infrastructuur’ die ontwijking mogelijk maakt, in te perken. Daarom pleiten wij ervoor de trustsector, die verder weinig reële waarde toevoegt, te verbieden.

Ook is het van belang om een eind te maken aan geheime belastingdeals tussen de overheid en het grootbedrijf — zodat we niet langer afhankelijk zijn van goede onderzoeksjournalistiek voor gevallen als die van Pfizer. Daarnaast willen wij dat het belastingadviseurs onmogelijk gemaakt wordt om agressieve fiscale structuren op te zetten en dat het kabinet niet langer de deur openzet voor commerciële belangen in fiscale adviescommissies.

Het kabinet laat de mogelijkheid om ontwijking verder aan te pakken, bewust liggen. De bal ligt daarom nu bij de Tweede Kamer. In de verkiezingsprogramma’s staan mooie woorden van de verschillende partijen over het aanpakken van fiscale constructies. Het is hoog tijd om het kabinet wakker te schudden en de daad bij het woord te voegen.

cc-foto: Joe Brusky