Kabinet gebruikt algoritmes om rijken door te lichten

De onder- en de bovenwereld – we weten het allemaal – raken steeds nauwer met elkaar verbonden. Vroeger wandelden wij nog bewonderend door de villawijk in onze gemeente: daar woonden de betere standen. Daar hadden de dokter en de notaris een kast van een huis net als de directeuren van de fabrieken waar onze vaders in zwoegden. Zij waren de rijkelui. Wij waren dat niet. Ik herinner me nog dat ik twee jongetjes op de Nassau Dillenburgstraat zag rijden in een gemoffelde metalen trapauto. Dát was leven.

Dieven Tegenwoordig zijn de gedachten bij een ommetje in de betere buurten meer verwant aan wat ik een hele tijd geleden al meemaakte op een reis door Brazilië. We hadden een rondvaart geboekt langs een paar eilandjes voor de kust waar magnaten hun tweede huis hadden met een driemaster aan de steiger. We keken bewonderend naar deze blijken van succes. Een meneer verzuchtte steeds weer: ¨Geweldig, moet je toch eens zien! Wat een dieven! Wat een dieven!¨ Hij beschikte over een maatschappelijk inzicht dat eigenlijk nu pas in ons land begint door te dringen. Die gasten in hun kasten van huizen, hoe komen die daar eigenlijk aan? Met welk drugstransport of met welke vastgoedkartel is dat eigenlijk verdiend? Dezelfde gedachte doet zich voor bij een tochtje naar de Jachthaven. Bootje zwart geld? Die lui zijn slim en geslepen. Ze weten onder de radar van de fiscus of welke overheidsdienst dan ook te blijven. Misschien hebben zij er zelfs wel vrienden. In Kralingen, Hillegersberg of Amsterdam Oud-Zuid wordt weinig zuivere koffie geschonken. Het is ook opmerkelijk dat ondanks de stijgende huizenprijzen, ondanks het feit dat een normaal mens geen woning meer kan betalen, ze toch als warme broodjes de deur uitvliegen.

Gelukkig is er nu een antwoord op deze misstand: het algoritme. Je kunt, zo schrijft de NRC met algoritmes voorspellen wie zich op ongeoorloofde wijze verrijkt. Belastingfraudeurs, witwassers, drugshandelaren, ze komen allemaal te voorschijn en wel vanwege hun gedrag in het verleden. Het algoritme ziet patronen die aan de prinsemarij of de FIOD ontgaan. Dat moet miljarden opleveren.

Voortvarend Dit zal ook wel de motivatie zijn geweest voor het kabinet om de zaak voortvarend aan te pakken. Met een glimlachende Rutte op de achtergrond heeft staatssecretaris Tamara van Ark een wetsvoorstel gepubliceerd om grootschalige belastingfraude en witwassen onmogelijk te maken. Je komt daarmee automatisch in de buurt van andere misdaden. Die worden dan in één adem mee opgelost. Als je tenminste die algoritmes gebruikt maar dat ligt voor de hand. Er wordt nu al genoeg mee geëxperimenteerd. Dat leidde al enkele malen tot verhuizingen van een landhuis naar een vertrekje van tien vierkante meter met een stalen wc zonder bril.

Dit gaat het draagvlak onder onze samenleving sterk vergroten. Er valt niet onder uit te komen: het kabinet verdient een groot compliment.