Kabinet brengt stikstofboodschap volgens het boekje

Polderen is een serieus spel waarbij je nooit direct het achterste van je tong moet laten zien.

Boeren hebben eindelijk duidelijkheid gekregen van het kabinet over het stikstofbeleid. Veel boeren zullen hun bedrijf moeten beëindigen. Een harde boodschap voor de gehele sector. Dit voorgenomen beleid stuit op fors verzet van de boeren. Acties zijn al aangekondigd.

Dit zijn de definitieve plannen, zegt het kabinet Rutte IV. Maar wat betekent “definitief” als het gaat om voor groepen burgers zeer ingrijpende maatregelen die voor het eerst worden geopenbaard?

Voor het brengen van dit soort vervelende boodschappen gelden min of meer vaste rituelen, die het nieuws zo goed mogelijk moeten doen binnenkomen bij de doelgroep.

Allereerst komt er een soort voorwaarschuwing van het slechte nieuws door het bewust lekken of naar buiten brengen van een nog niet formeel genomen besluit. Dan went de doelgroep alvast aan het slechte nieuws, dat gelukkig nog niet definitief is. Die voorwaarschuwing is afgelopen week over de te brengen stikstofboodschap subtiel gedaan.

Vervolgens wordt de definitieve slechte boodschap naar buiten gebracht, nadat het besluit officieel is genomen. De doelgroep is dan al gewend aan de vervelende boodschap en krijgt het formeel nog eens bevestigd. Daarmee is de hoop direct vervlogen dat het wellicht misschien nog gaat meevallen. Het kabinet bracht dit besluit na de ministerraad van vrijdag officieel naar buiten.

In Nederland, het polderland bij uitstek, is het nooit slikken of stikken. Zo kunnen slechte boodschappen wel vaak worden verpakt, maar bijvoorbeeld ervaren onderhandelaars van werkgevers en werknemers weten dat dit proces achter de schermen geheel anders verloopt. Door langdurig polderen komt er uiteindelijk een akkoord tot stand tussen twee oorspronkelijk volstrekt uiteenlopende standpunten. Vaak voorafgegaan door acties en stakingen.

Polderen is dan ook een serieus spel waarbij je nooit direct het achterste van je tong moet laten zien. Ook dat behoort tot de polderrituelen. Flink overvragen om onderhandelingsruimte in te bouwen in de slecht nieuws boodschap is ook zo’n typisch Nederlands polderritueel.

De uitkomst van het poldermodel moet voor de brenger van het slechte nieuws uiteindelijk een resultaat opleveren dat vooraf gewenst is en kan worden uitgevoerd. Met instemming van de doelgroep die het slechte nieuws aangaat. Iedereen zit elkaar dus eerst een beetje om de tuin te leiden en de kern van de zaak te manipuleren. Afhankelijk van de vraag aan welke kant van het proces je staat.

Het poldermodel lijkt derhalve een goed systeem om in overleg tot overeenstemming te komen. Maar het is tegelijkertijd een slecht systeem om voortvarend en snel tot noodzakelijke besluiten te komen die gebaseerd zijn een zo groot mogelijk draagvlak en consensus.

Boeren, het is maar dat u dat weet.