Kabinet, blijf met je poten van de jager af

Momenteel ligt er een voorstel tot een Nieuwe Natuurwet van staatssecretaris Dijksma bij de Tweede Kamer. Hierin wordt onder meer voorgesteld de wildlijst af te schaffen.

De wildlijst is een lijst van wildsoorten, die vrijelijk bejaagd mogen worden. Op dit moment bevat de lijst in Nederland de volgende 5 soorten: wild konijn, haas, houtduif, fazant en wilde eend. Deze dieren mogen dus – nog buiten enige schadebestrijding om – geschoten worden ter benutting.

Vrijelijk bejaagd? Dat is te zeggen. Het betekent niet dat een jager op elk willekeurig moment onbeperkt op elk van deze dieren mag schieten. Ten eerste schrijft de wet voor in welke periode de jacht op een bepaald dier geopend of gesloten is en op welke uren van de dag het bejaagd mag worden en welke hulpmiddelen gebruikt mogen worden. Maar het belangrijkst is dat de jager de wettelijke plicht heeft voor een goede wildstand in zijn veld te zorgen. Tegelijkertijd heeft een jager een contract met een boer, die er vooral in geïnteresseerd is zo min mogelijk schade aan zijn gewassen te ondervinden. Hierin schuilt een tegenstelling; boer en jager moeten daarom vaak een compromis sluiten. Dit alles noemt men “goed beheer”.

Minder goed beheer komt natuurlijk ook voor. Sommige jagers schieten meer hazen uit hun veld dan verantwoord is, of doen uit gemakzucht te weinig aan de bestrijding van roofwild. Goede jagers daarentegen sparen vaak jarenlang hun hazen, terwijl ze zich inspannen vossen en kraaien binnen de perken te houden. Bestrijding van predatoren is goed voor de hazenstand, maar is ook goed voor een heleboel andere dieren. Biodiversiteit dus. En de jager houdt over het algemeen zéér van de natuur. Sterker nog, tijdens de jacht voelt hij zich één met die natuur.

Heel frustrerend is het, wanneer na jarenlange zorg je goed opgebouwde wildstand in één nacht vernietigd wordt door een groep professionele stropers, die met zg. ‘lange honden’ jagen. Dit zijn honden, zoals Whippets, die sneller zijn dan een haas. Deze honden vallen onder de verboden vangmiddelen.

Maar nu wil de regering de wildlijst afschaffen.

De politiek heeft eerder geprobeerd de benuttingsjacht af te schaffen, na deze eerst verdacht te hebben gemaakt door ze als ‘plezierjacht’ te bestempelen. Maar ze werd teruggefloten door de Raad van State, aangezien het een grondrecht is het wild te mogen benutten.

Om hetzelfde doel te bereiken, heeft men nu een administratief monster bedacht, officiëel om – om het simpel te zeggen – de gevallen van slecht beheer eruit te filteren en zo de wildstand beter te beschermen. De jager mag dan, na nog meer papierwerk, wat uit zijn veld ‘oogsten’, nadat de ambtenaar bepaald heeft of dit verantwoord is en hoeveel hij dan wel mag schieten.

Het is natuurlijk een illusie te geloven dat zo’n bureaucratisch systeem het wildbeheer ook maar enigszins kan bevorderen. Het zal zelfs een negatieve uitwerking hebben, omdat dit systeem de jager verregaand zal frustreren. En dat mag een aantal mensen veel plezier doen, maar het is niet goed voor de wildstand en dus niet voor de natuur. De jager verliest namelijk zijn motivatie om voor zijn veld te zorgen. Op dit moment betaalt hij de boer om op zijn terrein te mogen jagen en schade te ‘mogen’ (lees moeten) bestrijden. Velen zullen hun geweer aan de wilgen hangen. En de boer zal moeten betalen voor de schadebestrijding, als hij tenminste eisen wil kunnen stellen. In het geval dat hij vrijwilligers vindt, zullen die eerder komen om te schieten dan om verantwoord beheer te doen. En alleen dán, wanneer het hun uitkomt.

Het is dus verstandiger te vertrouwen op de jagers, die zich sinds jaar en dag – op een paar minder goeden na – uitstekend van hun taak gekweten hebben. Uiteindelijk hebben zij alle belang bij een goede wildstand. Zoals ik eerder schreef: laat de jacht over aan de mensen die er verstand van hebben.

Toegegeven: de jager jaagt in de eerste plaats om te jagen, een oeroud instinct – net als de voortplantingsdrift. En dat doet hij met veel plezier. Het bevorderen van de natuurlijke variëteit is inderdaad niet zijn eerste doel, maar een logisch bijproduct.

En ja, jacht is ook de bestrijding van concurrenten zoals de vos. Dit is niet anders dan de bestrijding van houtduiven, die je erwten komen opvreten of je spruiten verzieken, of de bestrijding van muizen of mieren die het op je voorraadkast gemunt hebben. Schadebestrijding is in wezen het bestrijden van de voedselconcurrent.