Kaag krijgt haar trekken thuis

De meest gehate Nederlandse politica is vermoedelijk Sigrid Kaag. Toegegeven: ook bij het horen van de naam van Femke Halsema krijgen veel medeburgers een rode waas voor de ogen, maar de Amsterdamse burgemeester wordt toch net iets minder verafschuwd dan de leider van D66. Dat komt mede doordat Kaag niet alleen een bête noire is voor de aanhangers van (extreem)rechts, maar ook bij een deel van het linkse electoraat geen goed kan doen. En haar reputatie zal Kaag niet hebben verbeterd door wat er gisteren allemaal gebeurde.

De lijsttrekker van D66 vormde het middelpunt van een documentaire die de VPRO in de aanloop naar de jongste Kamerverkiezingen uitzond onder de titel Sigrid Kaag – Van Beiroet tot Binnenhof. Hierin werd een nogal positief beeld gegeven van de hoofdpersoon, die tot haar ministerschap in 2017 een hoge VN-functie had in Libanon. De PVV vond het al meteen een ‘reclamespot voor D66’ en stelde schriftelijke vragen aan mediaminister Arie Slob. De VPRO wordt tenslotte – zoals de partij van Geert Wilders niet naliet te benadrukken – met belastinggeld betaald. Slob verklaarde, na een kennelijk niet al te uitputtend onderzoek, dat D66 en het ministerie van Kaag ‘geen betrokkenheid bij of invloed op’ de film hadden gehad. Dat laatste blijkt niet te kloppen. De democraten en Kaags departementale voorlichters hebben zich wel degelijk uitgebreid bemoeid met de inhoud van de documentaire, zo wordt duidelijk uit een onderzoek van de weblog GeenStijl. Sterker nog: Kaag zelf deed daar volop aan mee. Dat ontkende ze gisteren aanvankelijk, maar later moest ze het toch toegeven.

Haar gedrag bezorgde tal van twitteraars, Wilders voorop, een druk dagje. De PVV-leider noemde zijn aartsvijandin op het sociale medium ‘een ramp voor Nederland’. Eerlijk gezegd had ik wel wat fantasievollers van Wilders verwacht dan deze weliswaar harde, maar toch niet erg verrassende kwalificatie. Maar ja, als je jaren geleden al je reputatie hebt gevestigd door een minister voor ‘knettergek’ uit te maken, valt het niet mee iets te verzinnen dat nóg kwetsender is. Wilders is iemand die anderen altijd op zeer hoge toon de les leest. Nog hoger dan die zeer hoge toon komt hij niet, zodat zijn interrupties en overige uitlatingen nogal op elkaar lijken.

Terug naar Kaag. Of zij de aanvallen op haar integriteit (of het gebrek daaraan) verdiend heeft? Mij lijkt van wel. Om te beginnen moet je als politicus nooit proberen de werkelijkheid mooier voor te stellen dan ze is, althans niet als het kan uitkomen. En het komt bijna altijd uit, vroeg of laat. Bovendien heeft Kaag zich nogal kwetsbaar gemaakt voor kritiek door steeds maar te willen uitstralen dat ze beter is dan de rest. Wie voortdurend rondbazuint dat zij ‘nieuw leiderschap’ nastreeft krijgt haar trekken thuis als blijkt dat ze zelf ook niet helemaal zuiver op de graat is.

Beeldvorming is bepalend in de politiek. Kaag, die zo graag ‘een ander mens’ wil zijn, heeft geprobeerd die beeldvorming bij te kleuren. De VPRO werkte daar overigens van harte aan mee. De omroeporganisatie blijft nu ontkennen dat ze iets verkeerds heeft gedaan. Ze bezweert bij hoog en bij laag dat de bewuste documentaire ‘onafhankelijk’ tot stand is gekomen. Daarmee spreekt ze dus Kaag tegen. We zullen zien hoe lang ze dat volhoudt.