Justin Trudeau en de nieuwe apartheid

De Canadese premier Justin Trudeau is middenin zijn verkiezingscampagne in ernstige problemen gekomen omdat er een oude foto van hem is opgedoken. Lag hij dronken in de goot? Vierde hij feest met bekende mafiosi? Nee, Time Magazine heeft onthuld dat hij in 2001 uitgedost als Aladdin meegedaan heeft aan een gekostumeerd bal op de chool waar hij toen les gaf. Thema: Duizend en één nacht. Om de boel compleet te maken had Trudeau zijn gezicht een getinte kleur gegeven. Dat heet brownface.

Je moet het als Anglo in de Verenigde Staten ook niet in je hoofd halen om een sombrero op te zetten, want dat is racisme ten opzichte van Mexicanen. In 2015 klaagden Vietnamese en Japanse studenten van Oberlin College in Ohio over de sushi en de banh mi, niet zozeer omdat zij niet te vreten waren vanwege fouten in het recept maar omdat de studentenmensa zich appropriative had opgesteld. Het had zich elementen toegeëigend van andere culturen. Voor het gemak ging men er blijkbaar van uit dat de mensa blank was. Deze culturele toe-eigening geldt eveneens als racisme.

Zo wordt er met verve en overgave gewerkt aan een nieuwe apartheid. Mensen worden gedefinieerd door hun huidskleur en de daarmee samenhangende cultuur. De gedachte dat mode, muziek, keukens, literaire genres, kortom alles wat schoon is en de moeite waard is, tot het erfgoed van de hele mensheid behoren, wordt door deze ideologie taboe verklaard.

De gedachte dat iedereen die zijn gezicht zwart of bruin maakt, dat doet om mensen met die huidskleur belachelijk te maken, is onjuist. Natuurlijk kan dat het geval zijn. Het hele muziektheatergenre blackface en de minstrel shows uit de Verenigde Staten zijn daar zeker een voorbeeld van. Zij waren bewust bedoeld om Afro-Amerikanen neer te zetten als domoren en lepe clowns, waarbij rijkelijk werd geput uit hún muziektraditie.

Dit wil niet zeggen dat het in de rest van de wereld ook zo werkt. Een dergelijke houding ten opzichte van culturele verschijnselen noemen wij etnocentrisme. Wie zijn gezicht zwart maakt om Othello te spelen in het gelijknamige stuk van William Shakespeare bedrijft geen blackface. En wie met een bijpassende hoed een salsafeest bezoekt, geen latino zijnde, maakt de boel niet op een racistische manier belachelijk. En dat Duizend en Eén Nacht feest op de school van Justin Trudeau was ongetwijfeld hartstikke leuk. Er zat niks kwaads bij. Als iemand zijn gezicht bijkleurt om een sprookjesfiguur weer te geven, maakt hem dat geen racist.

Hysterie zoals nu rond Justin Trudeau bagatelliseert aan de ene kant het echte racisme dat een machtige en gevaarlijke kracht is in de wereld, en aan de andere kant zet ze bevolkingsgroepen tegen elkaar op vanwege hun uiterlijk en hun afkomst. Daar hebben we in Europa slechte ervaringen mee, die we dit en volgend jaar nogal herdenken maar dat laat ik nu verder buiten beschouwing.

De mondiale cultuur is sterk verrijkt door het feit dat volkeren uit verschillende culturen en met uiteenlopende huidskleuren elementen uit elkaars beschaving van elkaar overnamen. Wie daar bezwaar tegen maakt, geeft ruim baan aan bekrompenheid en misschien zelfs haat en barbarij.