Journalistiek moet weerwerk bieden aan onjuistheden over corona

Op het acht-uur journaal zag ik afgelopen zondag een gesprek met een vrouw die zegt dat het met de coronacrisis nogal meevalt. Paniek over de omikron-variant van het virus zou gecreëerd worden om de mensen bang te maken, maar de geïnterviewde vrouw ziet nog geen lijken op straat. Ze krijgt lang het woord en niemand van de redactie corrigeert haar.

Ik wil reageren, maar wie in Nederland krijgt zoveel aandacht om wat hier verkeerd gaat te herstellen? En waarom zou ik er over moeten schrijven? Wat je over je heen krijgt als je een andere mening hebt is niet gering. En, ja ik wil niet in de fout vervallen zo’n vrouw een wappie te noemen, want dat zorgt alleen maar voor polarisatie en dus boosheid en ik ben op mijn 73ste een harmoniezoeker geworden.

Laat maar? Maar het is gewoon dom wat de vrouw zegt. Dom in de zin dat er echte informatie beschikbaar is over hoe varianten van virussen ontstaan en wat daar de gunstigste omstandigheden voor zijn. Daarbij gaat het niet om een mening, maar om diep besef van hoe de natuur functioneert.

Wat denkt die mevrouw die haar vlag ondersteboven vasthoudt? Dat omikron minder kwaad kan voor de pandemie omdat het virus minder ernstige verschijnselen geeft? Dat is een misvatting. De infectie met omikron is minder ernstig, maar er worden wel veel meer mensen door deze variant geïnfecteerd en daar zit de dreiging door verdere mutaties van het virus.

Heeft die dame enig idee hoe varianten ontstaan? Hoe meer virussen er zijn des te groter de kans op nieuwe varianten. In het afgelopen jaar hebben we al verschillende varianten de revue zien passeren. Zo gaat het nu eenmaal voortdurend in de natuur. Van wie heeft die mevrouw gehoord dat er nu zo maar om onduidelijke reden geen nieuwe mutaties meer komen? De kans is levensgroot dat er meer komen en elke keer staan we weer voor een verrassing.

Bij twee of tien of zeg duizend infecties is de kans op mutaties klein, maar als er miljoen infecties zijn, dan neemt de kans op mutaties sneller toe. Het is namelijk een volkomen willekeurig proces: de virussen die het beste overleven winnen het van de zwakkere klanten en schuiven ze terzijde. Hier hebben we met een pandemie te maken en de reproductieve kracht van al die virussen is veel groter dan de mens aan immuniteit op kan bouwen. Virussen delen zich razendsnel en worden niet zo maar omdat we daarop hopen een soort verkoudheidsvirussen. Hoe sneller ze zich vermenigvuldigen, hoe beter voor het proces van het ontstaan van nieuwe mutaties. Mocht het toch op een of andere wijze met een sisser aflopen, dan moet onze publieke zorg voorbereid zijn op nog wat mutaties.

Immuniteit heeft weinig met de natuurlijke selectie van gevaarlijke virusvarianten te maken en lijken op straat is iets dat we ons herinneren van toen we voor het eerst met de pandemie kennis maakte en ze goed zichtbaar werd in arme landen waar de zorg er niet op voorbereid was, waar er geen vaccins beschikbaar waren en waar men weinig anders kon doen dan massabegrafenissen te organiseren.

Dat er vanaf die beginperiode niet meer van zulke journaalbeelden passeerden is omdat de samenleving zich organiseerde. Er kwamen regels hoe we met elkaar omgaan om het aantal besmettingen te minimaliseren en daar kan je over kankeren en zeuren, maar we weten dat het bijdraagt aan minder infecties en het is te danken aan vaccinaties om het immuunapparaat wakker te schudden en zo de ernst van de infectie te verminderen.

Aan welke universiteit leert men dat we zorgeloos onze gang kunnen gaan, dat de pandemie voorbij is omdat er geen lijken op straat liggen, dat je bij een pandemie geen aandacht en piëteit met je medemensen hoeft te hebben? Maar het belangrijkste lijkt me een journalist die wat weerwerk biedt aan aperte onjuistheden.