Journalistiek en de opkomst van het fascisme

Het beroep journalist was vroeger nog van enige standing. Reaguren, schelden en met de dood bedreigen ging nog per brief of telefoon. Dreig- en scheldbrieven plaatste je als hoofdredacteur alleen met een leuk onderschrift en de telefoon legde je gewoon naast de haak.

Als beginnend journalist schreef ik eens voor Nieuwe Revu een reportage over Zandvoort in de winter. Na publicatie werden er twee afzonderlijke knokploegen opgericht die mij dreigden af te maken als ik het nog eens zou wagen om het dorp te betreden. De ene ploeg was van strandpachters die ‘s zomers goed geld verdienden en in de winter hun hand ophielden bij de bijstand. Het andere moordcommando viel over mijn vermelding dat Zandvoort tijdens de oorlog het (bijna) hoogste percentage NSB’ers had en ik een verband legde met de (ultra)rechtse meerderheid in de gemeenteraad.

Nu, veertig jaar later, heeft mijn broer een column in de plaatselijke krant en vanwege zijn onverbloemde scherpe teksten ontvangt ook hij regelmatig bedreigingen.

Maar Zandvoort was en is echt een uitzondering. Je mag je eigen nest niet bevuilen (ik ben er geboren) maar kijk maar eens naar de geweldige documentaire van Wytzia Soetenhorst over het circuit en je ziet een soort Trump-staatje in de duinen.

Het bedreigen van journalisten spreidt zich momenteel als een giftige olievlek over ons land uit. Aangewakkerd door een enkele ‘trial by media’ roepende partij-führer en hooligans met poep als brein, die ook om onverklaarbare redenen graag ambulancepersoneel en brandweermannen belagen. Lees de voorbeelden maar in de column van Magriet Oostveen in de Volkskrant van vandaag.

Anonieme flapdrollen stropen websites af om er hun vullis uit te storten. Het beroep van journalist wordt verder uitgehold doordat de waarheid is ingehaald door het begrip alternatieve feiten. Hoewel bedrijven als Twitter en Facebook nu slappe pogingen doen om het tij te keren, is er een alternatieve werkelijkheid ontstaan waarin miljoenen Amerikanen geloven dat er met de verkiezingen is geknoeid, en bijvoorbeeld tienduizenden Nederlanders denken dat met de coronavaccinatie een chip wordt ingeplant door Hugo de Jong, Soros of Gates. En erger nog: een steeds groter deel van de Nederlanders neemt kwaliteitskranten en het NOS-journaal niet meer serieus.

Bij elke staat in de wereld waar een dictator aan de macht kwam, werd als eerste de waarheid de nek omgedraaid. Vervolgens werden de vrije media beschimpt of simpelweg verboden. Dankzij het knullige niveau van onze rechtse en linkse (ver)splinterpartijen is dat hier nog lang niet aan de orde, maar het gevaar van opkomend fascisme mogen we nooit onderschatten. Dat heeft de geschiedenis ons geleerd.

Bij Joop.nl scant een redactie dagelijks tienduizenden woorden om het kaf van het koren te scheiden, waardoor een interessante discussie kan worden gevoerd onder de bijdragen van de redactie en opiniemakers. Zo werken kwaliteitskranten en serieuze nieuwsmedia. Laten we daar zuinig op zijn.

Een minuut voor twaalf: lang leve de journalistiek