José Mujica, de nederigste leider ter wereld: Ongelijkheid is de ziekte van de moderne democratie

José Mujica was van 2010 tot 2015 president van Uruguay. Hij wordt wel gezien als de nederigste president die de wereld ooit gekend heeft. De linkse politicus bleef in zijn bescheiden huis wonen en in zijn oude VW Kever rijden. Al Jazeera spreekt nu met hem over de toestand in de wereld. Hij verafschuwt wat Poetin doet maar verwijt het Westen dat ze niets ondernomen hebben om de oorlog te voorkomen. "Er werd daar al 15 jaar aan de grens gevochten." Bovendien had de NAVO zich terughoudender moeten opstellen. "Geen enkele grootmacht accepteert raketten aan z'n grenzen. De VS niet met Cuba, China niet en Rusland ook niet. Je kunt je wel beroepen op internationaal recht maar de werkelijkheid is gewoon anders."

Over de pandemie bekritiseert hij hoe de vaccins die er snel waren - "de wetenschap heeft wonderbaarlijk werk verricht" - werden voorbehouden voor de rijke landen. "Eigendomsrecht gaat boven gezondheid", constateert hij. Dat is een van de ziektes van rechts-liberale democratie en dat hangt samen met het gebrek aan gelijkheid. Weliswaar is voor de wet iedereen gelijk maar de rijken kunnen door hun macht de werking van de wet vaak naar hun hand te zetten. "Ongelijkheid is de ziekte van de moderne democratie."

In de jaren '70 was Mujica lid van de linkse guerrillabeweging die streed tegen de militaire dictatuur in Uruguay. Hij zat gevangen en werd gemarteld. Spijt heeft hij niet, behalve dan van zijn fouten. "De maatschappij veranderen bleek moeilijker dan we dachten. Maar we geloofden er in. We werden gedreven door hoop. Dat is het probleem voor de jongeren van nu. Er is niets om in te geloven."