Johan Vollenbroek: Schiphol en Tata Steel grote winnaars nieuw stikstofvonnis, boeren en belastingbetalers de dupe

Het nieuwe stikstofvonnis van de Raad van State werd deze week her en der met gejuich ontvangen. De uitspraak gaat over de zogeheten ‘afkapgrens’ voor stikstofuitstoot. Volgens de hoogste bestuursrechter mag het kabinet die grens bij berekeningen op 25 kilometer van de stikstofbron leggen. Dat betekent dat de overheid makkelijker vergunningen kan verlenen voor nieuwe wegen en andere projecten. “Eindelijk een opsteker in het diep droevige stikstofdossier – zo zal het kabinet de tussenuitspraak van de Raad van State woensdagochtend hebben ontvangen”, schreef NRC.

Maar is het wel echt een opsteker voor het kabinet? Dat hangt er maar vanaf aan wie je het vraagt. Volgens natuurbeschermer en stikstofdeskundige Johan Vollenbroek profiteren vooral de luchtvaart en grote vervuilers als Tata Steel van het vonnis: het grootste deel van hun uitstoot kan opeens buiten de berekeningen worden gehouden. Hun stikstofuitstoot verdwijnt niet, maar ze zijn er niet langer verantwoordelijk voor. In plaats daarvan moet de overheid het stikstofprobleem van Schiphol en Tata oplossen, meldt Schipholwatch. Daarvoor blijven maar heel weinig mogelijkheden over.

De vermoedelijke uitkomst is dat er nog meer veehouders zullen moeten worden uitgekocht. Vollenbroek legt het uit: “De Raad van State onderkent dat er ook stikstofdepositie is buiten de 25 kilometerzone. Maar met deze uitspraak zegt zij dat deze voor verantwoording komt van de Staat, niet van de veroorzaker. Dat heeft als direct gevolg dat de druk op het kabinet om zonodig met dwang piekbelasters uit te kopen groter is geworden: immers moeten stikstofdeposities van grote uitstoters nu worden gecompenseerd door landelijke maatregelen. Met deze uitspraak komt de gedwongen uitkoop van veehouderijen dichterbij, vooral omdat maar een klein deel van de veebedrijven van plan is vrijwillig te verkopen.” De grootste gedupeerde is dus uiteindelijk weer de belastingbetaler die mag opdraaien voor het jarenlange wanbeleid van opeenvolgende kabinetten.