Eerlijk is eerlijk: Johan Derksen beperkt zich bij Vandaag Inside niet tot schelden. Hij doet ook concrete voorstellen. Afgelopen donderdag lanceerde de snor een anti-armoedeplan. Nederland kent momenteel 1,2 miljoen miljonairs en de komende vijf jaar komen er volgens het AD nog 200.000 bij. Het aantal armen gaat bij gelijkblijvend beleid binnenkort ook het miljoen overstijgen. De oplossing van Johan had de charme van de eenvoud: laat elke miljonair een arme – met gezin natuurlijk – boven water houden. Dan is het afgelopen met de schande van de voedselbanken in dit rijke land.
Ik heb mezelf ingedacht wat het zou betekenen als ik een miljoen of wat had in een bescheten doekje. Ik zou in dat geval een arm gezin moeten zoeken dat van mij een toelage krijgt tot de gezinsleden het zelfstandig kunnen rooien. Wie in de bijstand zit, raakt dan de uitkering kwijt maar dat fourneer ik wel uit eigen zak. Je bent miljonair of je bent het niet.
Dat is allemaal best ingewikkeld, zelf zo'n persoonlijke relatie tot stand brengen. Waar haal ik een dergelijk gezin vandaan? En hoe zal ik de neiging onderdrukken om bij mijn geld ook allerlei persoonlijke bemoeienis te voegen over levensstijl en zo. Voor je het weet wordt het betuttelen. Dat is niet van deze tijd.
Hoe zou Johan Derksen het bijvoorbeeld zelf aanpakken? Dat zal hem nog niet meevallen.
Gelukkig is er best een mouw aan te passen.
Miljonairs zijn over het algemeen zelfstandige en creatieve lieden die wars zijn van bureaucratie en staatsbemoeienis. Als zij een structuur in het leven roepen, is die lean and mean. Die is hartstikke efficiënt. Miljonairs moeten in staat zijn gezamenlijk een fonds in het leven te roepen waar armen – individuen en gezinnen – op eenvoudige wijze hun toelage kunnen aanvragen zonder dat ze stapels formulieren moeten invullen en vervelende vragen beantwoorden over hun persoonlijk leven. Ze geven zelf aan hoeveel en waarom ze het aangevraagde bedrag nodig hebben.
Je zet zo'n fonds op via het zwaan kleef aan principe. De vier heren van Vandaag Inside nemen het initiatief. Ze werven om te beginnen John de Mol, 'directeurtje' Marco Louwerens en zijn opvolger Frans Klein, als die twee tenminste een bedrag met zes nullen op de bank hebben. Daarna halen ze de investeerders van Dragons Den erbij en natuurlijk Jort Kelder. Alle deelnemers zetten hun netwerk in en zo breidt de zaak zich langzaamaan uit tot alle miljonairs.
Die bewonderen vast massaal de familie Van der Vorm uit Rotterdam: belasting ontwijken als de beste maar wel miljoenen beschikbaar stellen voor kunst en cultuur.
Als alle miljonairs laten we zeggen twee mille per maand in het Johan Derksen fonds stoppen, dan zijn we al een heel eind op weg om de armoede uit te bannen. Er zijn genoeg miljonairs met een heldere kop die niet meer hoeven te werken. Uit hen stel je een betrouwbaar bestuur samen.
Je hebt natuurlijk een bureau nodig om de aanvragen te verwerken. Dat zal een hoop vervelio's naar voren brengen die beginnen over strijkstokken en verdienen aan de armen. Je zou dit kunnen ondervangen door ze te bemensen met vrijwilligers, die je zoekt onder pensionado's met de juiste kwalificaties. Besef ook dat met de moderne elektronica thuiswerken een fluitje van een cent is.
Let wel: het Johan Derksen fonds keert uit zonder voorwaarden. Als je in aanmerking komt, krijg je geld. Verder zeurt niemand aan je kop. Zo maken de miljonairs van Nederland een lange neus tegen het ministerie van Sociale Zaken. Tegelijk helpen ze de armoede Nederland uit. Je zult zien hoeveel arme mensen zich snel economisch zelfstandig maken als ze niet de hele dag bezig moeten zijn met eten en onderdak voor de dag van morgen.
Noem het een nobel experiment.
Voor de rest is het een kwestie van beginnen. Bedenk daarbij: het betere is de vijand van het goede. Heel veel mooie initiatieven komen in Nederland niet van de grond omdat allerlei zeurkousen het voorstel niet volmaakt genoeg vinden. Schrijd al experimenterende voorwaarts. Houd het doel voor ogen.
Er zullen altijd miljonairs zijn die in de zijlijn blijven roepen: 'Ik ben Gekke Henkie niet'. Met hen zal Johan Derksen raad weten bij Vandaag Inside.
Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.
Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast over politiek en geschiedenis van Han van der Horst en John Knieriem. Nu: hoe breng je een fluistercampagne op gang.