Jenny Douwes verdient een Witte Onschuld Award

Nota bene op Martin Luther King day, de dag waarop één van de iconen van geweldloze strijd tegen racisme en economische ongelijkheid herdacht wordt, werd ik geattendeerd op het feit dat Jenny Douwes was genomineerd voor ‘Vrouw in de media Award’ en na enkele kritische tweets weer van de nominatielijst was geschrapt. Het feit dat Douwes überhaupt voor deze award was genomineerd laat zien hoe witte onschuld in de praktijk werkt en hoe het demonstratierecht vertrapt kan worden als het om anti-zwarte piet demonstranten gaat.

De witte onschuld van Jenny Douwes Op zondag 14 januari presenteerde professor Gloria Wekker haar nieuwe boek ‘Witte Onschuld’ bij The Black Archives. Na de presentatie ging ze onder leiding van columnist Clarice Gargard onder meer in gesprek met anti-zwarte piet demonstranten die ook op weg naar Dokkum waren. Wekker legde op een eloquente manier uit wat ze met het begrip ‘Witte Onschuld’ bedoelt : “de passie en agressie die ras oproept, terwijl het bestaan van ras en racisme tegelijkertijd in alle toonaarden wordt ontkend.” Ze noemde zwarte piet als een van de meest duidelijke beelden van Witte Onschuld. Velen beweren immers dat de traditie slechts een ‘onschuldig kinderfeest’ is. “Als je bedenkt dat het een onschuldig kinderfeest is, dan vraag je je af waar al die woede en agressie vandaan komt als het over zwarte piet gaat, stelde professor Wekker.” De woede en agressie was in 2017 namelijk weer duidelijk zichtbaar nadat Friese pro-pieten, na de oproep van Jenny Douwes , op een levensgevaarlijke manier de snelweg blokkeerden. Twee personen uit de bussen van Kick Out Zwarte Piet hebben een hersenschudding aan de wegblokkade overgehouden.

Hoe Jenny Douwes met behulp van media woede en agressie mobiliseerde Het is frappant dat Douwes voor een award was genomineerd. Ze had inderdaad aardig wat aandacht in de media gekregen. Die aandacht was mede-organisator van de awards Janneke van Heugten ontgaan, zij zegt nu eerder nooit van Douwes te hebben gehoord. Zelf kwam Douwes bij mij onder de aandacht toen ze op 16 november een tweet van professioneel opruier bij de Telegraaf Wierd Duk naar New Urban Collective stuurde met de boodschap ‘Spesjale boadskip foar Kick Out Zwarte Piet’. Het ging om het filmpje waarin ze opriep om “Randstedelijke relschoppers” ervan te weerhouden “tussen onze kinderen” te protesteren tijdens de nationale intocht. De tweet en het filmpje ging viral, duizenden woedende Friezen en aanhangers van de nationale blackface traditie meldden zich aan voor het Facebook event ‘Project P’. Op dezelfde dag maakten de politie, het OM en de burgemeester van Dokkum Waanders echter bekend dat ‘project P’ verboden was. Douwes en consorten zetten namelijk aan tot opruiing, tot strafbare feiten. Het is immers verboden om andere burgers het fundamentele recht op vrijheid van betoging te ontnemen, omdat je het niet eens bent met hun mening én om een snelweg te blokkeren. Douwes claimde het event te hebben geannuleerd, maar KOZP beschikt over informatie dat aantoont dat ze toch betrokken is gebleven bij de coördinatie van de snelwegblokkade.

Het demonstratierecht vertrapt Het demonstratierecht van anti-zwarte piet demonstranten werd voor de vierde keer in vijf jaar vertrapt. In 2011 werden Jerry Afriyie en Quinsy Gario ten onrecht, met disproportioneel geweld, gearresteerd. In 2014 werden zo een 70 vreedzame demonstranten gearresteerd tijdens de nationale intocht in Gouda. In 2016 bereikten de demonstranten de nationale intocht in Rotterdam niet, omdat zo’n 200 man in Rotterdam, wederom met geweld, werden opgepakt. Vorige week kregen ze te horen dat de zaken tegen hen werden geseponeerd omdat ze ten onrechte aangemerkt waren als verdachte en omdat er onvoldoende bewijs zou zijn om ze te vervolgen. Met andere woorden: de politie had geen enkele reden om vreedzame burgers het recht op betoging en vrijheid van meningsuiting te ontnemen. Toch gebeurde het in 2017 weer. Deze keer niet alleen door de politie maar door Friese pro-pieten die na een oproep van Jenny Douwes een levensgevaarlijk misdrijf pleegden door de snelweg nabij Joure te blokkeren.

Vrijheid van meningsuiting is een hoog goed in Nederland dus je zou denken dat Douwes en de snelwegblokkeerders stevig aangepakt zouden worden door de politie, het OM en media. Het tegendeel was het geval, in de Telegraaf werd Douwes als een heldin op de cover geplaatst onder de titel ‘Jenny d’Arc’. HP de Tijd noemde haar “het symbool van Fries verzet” dat de zwijgende Nederlander een stem en gezicht gaf. Pauw wist haar heldenstatus ook niet te doorbreken. Mede door dat optreden in de media werd Douwes, die de woede van de volksmassa wist te mobiliseren door vreedzame burgers hun demonstratierecht te ontzeggen, ook nog eens voor beloond met een nominatie voor een ‘vrouw in de media award’.

Wit privilege in de praktijk Het feit dat Jenny Douwes anderen op heeft weten te ruien om een strafbaar feit te plegen, maar er mee weg is gekomen en als heldin in de media werd geframed, terwijl vreedzame demonstranten die racisme en zwarte piet beogen te bekritiseren meermaals zijn gearresteerd en in dezelfde media werden gecriminaliseerd is witte onschuld. Het is wit privilege, het is institutioneel racisme.

Een andere witte vrouw, Femke Halsema, vond echter dat wit privilege een Amerikaans concept is dat we niet zomaar naar Nederland kunnen brengen want zwarte mensen hebben nooit “achter in de bus” hoeven te zitten zoals in de VS.

In The Black Archives vonden we een krantenartikel uit 1964, die week gaf King een speech in de RAI te Amsterdam. Als hij 54 jaar later zou aanschouwen wat er in Nederland gebeurt, zou hij na die woorden vaststellen dat het systeem van racisme zich in de VS weliswaar anders manifesteert, maar dat racisme ook een probleem is in Nederland.

King schreef:

“Whites, it must frankly be said, are not putting in a similar mass effort to re-educate themselves out of their racial ignorance. It is an aspect of their sense of superiority that the white people of America believe they have so little to learn.”

Hetzelfde geldt in Nederland. Witte mensen lijken vanuit een soort superioriteitsgevoel en de witte onschuld, de ontkenning van het bestaan van racisme, te denken dat het niet nodig is om kennis te vergaren over wat racisme is en hoe het zich in verschillende contexten manifesteert. Jenny Douwes mobiliseerde mensen op basis van witte woede en agressie voor de wegblokkade maar stelde in een interview ‘Ik ben geen racist”.

Als er een award was voor ‘Beste Voorbeeld van Witte Onschuld’ zou zij de prijs winnen. Er is aangifte tegen Jenny gedaan wegens opruiing, laten we hopen dat het recht, waar velen zoals Martin Luther King Jr. maar ook vele antiracisme-activisten in Nederland voor hebben gevochten, zal zegevieren en niet de onwetendheid van de witte massa.