Je mag best tegelijk aan Johan Derksen én misstanden in Qatar voorbijgaan

De spelers van het Nederlands elftal staan redacteuren van het programma Veronica Inside niet langer te woord want ze verdenken  panellid Johan Derksen van racisme. Om dezelfde reden vraagt een aantal bedrijven zich af of ze hun tv-spots en producten nog wel onder de snor van de controversiële commentator willen hangen. Dit heeft – vooral op de sociale media – geleid tot grote zorg over de vrijheid van meningsuiting. Is de Amerikaanse tactiek van t deplatforming nu ook naar Nederland overgewaaid? Wordt Derksen de mond gesnoerd in plaats van tegengesproken?

Integendeel. Wat er gebeurt, is volkomen normaal. De vrijheid van meningsuiting geeft journalisten geen recht op antwoord. In een vrij land mogen burgers zelf bepalen welke media ze te woord  staan en welke niet. Als jij Johan Derksen om jouw moverende redenen een vervelende klier vindt, dan loop je zwijgend door als hij je aanspreekt. Het kan zelfs zo ver gaan dat je niet met hem in hetzelfde vertrek wil verkeren. Dat is wat die adverteerders doen door hun spots uit Veronica Inside terug te trekken. Ze denken dat het niet goed is voor hun imago als ze met Johan Derksen worden geassocieerd. Dus brengen ze hun reclamegelden naar elders en Veronica Inside heeft het nakijken. Dit zou de grote baas van Veronica John de Mol er toe kunnen bewegen het programma van de buis te halen omdat het niet genoeg geld in het laatje brengt. Geld verdienen met televisie is immers de kernactiviteit van Veronica. Geen geld, luidt het spreekwoord, geen Zwitsers. Als Veronica Inside bij gebrek aan adverteerders wordt geliquideerd, is dat tevens een goede les voor de vijanden van de publieke omroep. Dat kan dus gebeuren als radio en televisie geheel in commerciële handen zijn. Gefeliciteerd!

Edgar Davids kreeg zondag bij Studio Sport een veel gestelde vraag voorgelegd: als die voetballers zo geraakt waren door slavernij en racisme, konden ze dan nog wel met goed fatsoen naar het WK in Qatar gaan? Daar speelt men immers in stadions die onder afschuwelijke arbeidsomstandigheden tot stand zijn gebracht. De arbeiders – veelal onder valse voorwendselen – geronseld in doodarme landen als Bangladesh en Nepal leefden in halve slavernij. Vanwege het gevaar op de bouwplaats vielen er aan de lopende band doden. Ligt dan een boycot niet voor de hand?

Davids gaf een antwoord dat de afgelopen dagen vaker is gehoord: dit is een poging om de aandacht van het probleem af te leiden. Waar komt die solidariteit met Qatar anders ineens vandaan? Laten we eerst de problemen bij ons thuis oplossen en dan naar andere landen kijken.

Dit is een lafhartige en hypocriete reactie. Je kunt niet om een vraag heen draaien omdat je de intentie van de steller wantrouwt. De totstandkoming van de WK-infrastructuur in Qatar is een goed gedocumenteerd schandaal. Het is tijdens de WK in Buenos Aires al voldoende gebleken: er is één wereldcup die door alle landenteams tegelijk wordt gewonnen: het negeren van en de ogen sluiten voor wantoestanden buiten de stadions. Als spelers van het Nederlandse elftal straks in Dohar aantreden, verliezen ze veel van hun  morele geloofwaardigheid.

Maar dat ontneemt ze niet het recht om Johan Derksen straal voorbij te lopen. Ook hoeven ze niet consequent te zijn. Dat vloeit rechtstreeks voort uit de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en staat tussen de regels door verankerd in onze Grondwet.

En voor de rest niks.

Lees hier en hier meer over de arbeidsomstandigheden bij de stadionbouw in Qatar. Bekijk ook dit rapport van Amnesty International: World Cup of shame.