Israël past zich steeds meer aan bij de akelige realiteit in het Midden-Oosten

Levensbeschouwelijk en politiek gezien vormen Noord-Afrika en het Midden-Oosten een onaangenaam gebied. Overal is een benepen vorm van de islam dominant waarin leven volgens precieze regeltjes de hoofdmoot vormt alsmede een soort apartheid tussen de geslachten. Mannen maken de dienst uit, vrouwen moeten door het bewaren van maagdelijkheid voor het huwelijk en uiterst bedekkende kleding de eer van de familie hooghouden. Van democratie is nergens sprake. Overal heersen autoritaire regimes. Overal snuffelen spionnen. In de bajes word je standaard gemarteld. De zogenaamde Arabische Lente van 2011 heeft het in de praktijk alleen maar erger gemaakt. Zelfs in Tunesië – tot voor kort de uitzondering op deze regel – is nu een soort dictator aan de macht. Bijna alle landen hebben bovendien theocratische trekken. En dan is er ook nog sprake van godsdienstig gedreven geweld waarvan Islamitische Staat het meest weerzinwekkende voorbeeld is.

Israël is bezig zich steeds meer bij zijn politieke en levensbeschouwelijke omgeving aan te passen. Het land had altijd al bepaalde theocratische trekken omdat het onregeerbaar was zonder de medewerking van religieuze partijen. De invloed van het godsdienstige deel van de politiek is de laatste decennia gestaag toegenomen. Het nieuwste kabinet-Netanyahu spant wat dat betreft de kroon. Er zitten extreemrechtse partijen in, die openlijk beleden racisme paren aan bijbehorende hang-ups zoals homohaat. Hun joodse fundamentalisme leidt tot een praktijk die veel gemeen heeft met wat radicale islampredikers eisen. 

Sinds de oorlog van 1967 houden de Israëlische strijdkrachten Palestijnse gebieden bezet. Dat is dus al meer dan een halve eeuw. Een militaire bezetting geeft niet alleen de legerleiding maar ook de individuele soldaten ongekende macht. Een bezetting corrumpeert. Een bezetting kweekt haat. Een bezetting maakt de bezetters zelf moreel kapot. Dat Israël nu een crisis van de democratie beleeft, heeft met dit gegeven te maken. Datzelfde geldt voor de wederzijdse haat tussen burgers van joodse en van Arabische afkomst, ook in het land zelf, buiten de bezette gebieden. 

Het opmerkelijke is dat Israël in tegenstelling tot de overige landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten onder een vergrootglas ligt. Misschien met uitzondering van Iran. Overal ter wereld keert een deel van de publieke opinie zich fel tegen het beleid van de joodse staat en kiest partij voor de Palestijnen. In de propaganda maakt deze beweging graag gebruik van de term ‘’apartheid’’. Israël zou een apartheidsstaat zijn. Zo wordt het land op één lijn gesteld met Zuid-Afrika onder het blanke regime. Apartheid is een stelsel van wetten en regels die het onderling contact tussen bevolkingsgroepen van verschillende etnische afkomst zoveel mogelijk beperkt, terwijl de politieke macht in handen van één groep is. In het geval van Zuid-Afrika waren dat de blanken maar er zijn in Afrika wel meer staten waar de macht geheel of gedeeltelijk wordt gemonopoliseerd door één etnische groepering. Nergens werd dat dan in de wet verankerd. Apartheid is de meest zuivere vorm van institutioneel racisme. 

De vraag is nu: mag je Israël een apartheidsstaat noemen? In Israël hebben alle burgers gelijke politieke rechten. Vers twee is of iedereen die in de praktijk geldend kan maken, maar wie zich gediscrimineerd acht heeft altijd de formele wetten aan zijn zijde. Arabische partijen hebben tien zetels in de laatste Knesset. Ter vergelijking: de ooit zo machtige sociaaldemocraten hebben er nog maar vier. In de bezette gebieden regeert een corrupt en autoritair Palestijns bewind onder toezicht van de Israëlische strijdkrachten. Je kunt wel van bepaalde toestanden zeggen dat het doet denken aan apartheid. Zo formuleert Amnesty International het ook in het rapport Israel's apartheid against Palestinians: cruel system of domination and crime against humanity: ''It has concluded that this system amounts to apartheid. Israel must dismantle this cruel system and the international community must pressure it to do so''. Hoofdstelling van het rapport: de bezetting draagt een racistisch karakter. Daarna volgens bijna 300 pagina’s toelichting, achtergrond en bewijsmateriaal. 

Het is volstrekt duidelijk dat deze noodlottige bezetting alles ondermijnt waarop de stichters van Israël hun staat wilden grondvesten. Dat is een tragedie. Tegelijkertijd ligt er de vaststelling dat Israël zich steeds meer aanpast bij de akelige normaliteit in de regio. Een normaliteit die je net zo aantreft bij de Arabische overheden in Gaza, op de West Bank en in de buurlanden. Evenzo tuig waarvan de gewone Palestijnen het slachtoffer zijn. Iedereen denkt nu aan de woordenwisseling tussen Gert-Jan Segers en Natasja Gibbs bij Op1. Ze hebben meer gemeen dan ze denken: allebei even eenzijdig. Besef dat als je tot de gedachte neigt dat Israël het enige kwaad is in de regio. Daarmee bewijs je namelijk de Palestijnen geen dienst. 

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.  

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. 

Cc-foto: Taylor Brandon