Israël en Hamas zijn allebei verantwoordelijk voor de slachtoffers in Gaza

Een raadgeving voor demonstranten in het westen.

De sympathie voor Israël neemt zienderogen af. Dat blijkt uit de omvang van de demonstraties onder de Palestijnse vlag die steeds vaker worden georganiseerd. De politiek is mede daardoor enigszins aan het schuiven geraakt. Westerse leiders drukken premier Netanyahu op het hart vooral proportioneel te reageren in zijn oorlog op leven en dood met Hamas. Ook premier Rutte gaf dit te verstaan aan zijn goede vriend Bibi. Deze was daar inmiddels aan gewend. Hij krijgt het steeds te horen als er hoog bezoek verschijnt. De solidariteit van het westen is groot maar er zijn grenzen.

Hamas heeft de grootste  jodenmoord sinds de Holocaust op zijn geweten, voor zover die zijn bedreven in één dag. Dat laatste gegeven raakt op de achtergrond nu de gevolgen van de bombardementen op Gaza steeds duidelijker worden. "Het is buiten alle proporties", zei Sonja Barend maandagavond in het programma van Khalid en Sophie. Daar valt weinig tegenin te brengen maar het is niet het hele verhaal. De misdadige wijze waarop Hamas de bevolking van Gaza behandelt, is net zo goed debet aan het bloedbad.  Er bestaat geen enkele bescherming tegen de Israëlische vliegtuigen, raketten en drones. Luchtalarm ontbreekt. Hamas reserveert de toegang tot het netwerk van ondergrondse tunnels voor de eigen strijders. Burgers worden niet toegelaten. Let wel: bij elkaar hebben die tunnels een lengte van meer daan vijfhonderd kilometer. Het systeem draagt dan ook de bijnaam metro en dat maakt de zaak extra cynisch. Tijdens de Blitz – de aanhoudende luchtoorlog tegen Londen in 1940 en 1941 - vonden de burgers bij duizenden bescherming in de stations  van de Underground. Toen de rollen waren omgedraaid en Berlijn in puin werd gegooid, konden vluchtelingen in de U-bahn terecht. De Gazanen moeten op straat zien te overleven. Ze zoeken bescherming  in scholen, kerken en ziekenhuizen in de hoop dat zulke complexen worden ontzien. Schuilkelders zijn nooit aangelegd. Noodvoorzieningen op het gebied van voedsel en water heeft Hamas evenmin ingericht. En dat terwijl de beweging sinds 2006 de lakens uitdeelt en jaren bezig is geweest met het voorbereiden van deze oorlog. 

Dit besef is op de massale demonstraties voor Palestina niet altijd even duidelijk aanwezig. Je treft het ook zelden aan in de vele open brieven uit de sectoren kunst en wetenschap die het opnemen voor het goed recht van de Palestijnen. Als Hamas een infrastructuur had ingericht ter bescherming van de burgerbevolking, dan waren er veel en veel minder slachtoffers gevallen dan nu het geval is. Ze zou de burgers nu op zijn minst tijdens aanvallen toegang moeten verlenen tot de tunnels. Dat zou duizenden doden hebben gescheeld. Deze constatering zal ongetwijfeld in bepaalde kringen razernij oproepen maar zij wordt er niet minder juist door.

Je hoort vaak dat Hamas de bevolking bewust als levend schild gebruikt. Dat is een wel heel erg uitgesleten cliché. In oorlogen beschuldigen de strijdende partijen elkaar continu de eigen burgers op te offeren. En dan komt altijd dat menselijk schild weer te voorschijn. Dat is geen bewuste strategie. Hamas is niet geïnteresseerd in het lot van burgers. Alleen het einddoel telt: de islamitische staat van de rivier tot de zee. Hoeveel Palestijnen dat mogen meemaken, doet er blijkbaar niet toe.

Besef dat wel voor je achter een vlag aan holt.

De regering Netanyahu en Hamas zijn beiden verantwoordelijk voor de doden en gewonden in Gaza, elk op hun eigen manier.

In Nederland bestaat de indruk dat de Israeli voor bijkans honderd procent achter deze vorm van oorlog voeren staan. Dat is niet het geval.

Volgens de meeste recente peilingen, zo meldde de BBC World Service, wil 65% van Israëls joodse bevolking een invasie, 21% is tegen en 14% twijfelt. Bijna een derde van de respondenten staat dus kritisch tegenover de manier waarop Hamas wordt aangepakt. Dat is best een belangrijke minderheid. Het doorbreekt het verhaal dat men in Israël na de pogroms van 7 oktober als één man achter de regering en de oorlog staat. Er zijn krachten van matiging in het land zelf. Zij vormen een belangrijke minderheid, die niet kan worden genegeerd. Houd daarbij rekening met het feit, dat 80% van de Israëli een Joodse achtergrond heeft en 20% niet.

In Israël zou breed het besef moeten indalen dat het nooit rust en veiligheid zal kennen zonder een Palestijnse staat. Het begin daarvan lijkt er al te zijn. Inmiddels hebben kringen rond president Biden geconcludeerd dat Israël geen duidelijke oorlogsdoelen heeft, terwijl de IDF niet klaar is om een grondoffensief te ondernemen. Dat is de Israëlische regering in niet mis te verstane termen meegedeeld.

 Deze dinsdag  stelde president Macron van Frankrijk in Tel Aviv voor een internationale coalitie tegen Hamas te vormen. Dat is een goed idee als rechtvaardigheid voor de Palestijnen in de vorm van een eigen staat tevens deel uitmaakt van de doelstellingen. In de optiek van Macron lijkt dat het geval te zijn. Na zijn ontmoeting met Netanyahu riep hij op tot een nadrukkelijke heropening van de vredesonderhandelingen tussen Israel en de Palestijnen. 

De enige uitweg kan zijn een tweestaten-oplossing. Dat heeft premier Rutte aan het slot van zijn bezoek aan Tel Aviv terecht opgemerkt. Je brengt dat niet dichterbij door in je demonstraties Hamas te ontzien of in allerlei al dan niet spitsvondige varianten de Johan Derksen uit te hangen met zijn "De joden (of de zionisten) hebben het er wel een beetje zelf naar gemaakt". Als je het geweld tegen de Palestijnen veroordeelt, veroordeel dan alle geweld tegen hen, ook dat van Hamas en vergelijkbare formaties. Steun het volk, niet degenen die zich als leiders of gidsen opwerpen.

Update: hoe complex de verhoudingen in het Midden-Oosten werkelijk liggen, wordt duidelijk uit een korte reportage van Nieuwsuur over Qatar. Duidelijk wordt gemaakt dat de politieke leiding van Hamas na verkregen consent van Israël en op aandringen van de Verenigde Staten naar Qatar verhuisde. Ook horen wij hoe regelmatig een Qatarees met koffers geld op Tel Aviv landde om vervolgens over de weg naar Gaza te gaan. Kijken! Uitzending van dinsdagavond.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de confessionele politiek.