Het is tijd dat Paaspyromanen wat anders gaan doen

Hoe zou het toch komen dat er tot 12.000 mensen per jaar doodgaan door fijnstof?

Dit weekend wordt onze schone lucht weer traditioneel vernaggeld met werkelijk honderden brandstapels.

Na een jaar droogte en twee jaren met lockdowns mag de fik er weer in. Stapels takken, pallets, boomstronken, makkelijk meer dan tien meter hoog. In maanden opgestapeld door vrijwilligers. Door vooral jongeren, actief in organisaties, veelal in het oosten en noorden van ons land.

De collectieve paaspyromanie zorgt niet alleen voor CO2-uitstoot. In een dag stoten we maar liefst 1% van de jaarlijkse fijnstof uit. En 7% van de kankerverwekkende PAK’s. Het zorgt voor zo'n hoge intensiteit luchtvervuiling, dat het RIVM een officieel smogalarm slaat. Vooral mensen met astma krijgen het te verduren.

Hoe zou het toch komen dat er tot 12.000 mensen per jaar doodgaan door fijnstof? En we een veelvoud fijnstofzieken hebben?

De meeste politici, zowel landelijk als lokaal, weten van dit volksgezondheids- en klimaatprobleem. Maar ze werken er aan mee. Het is traditie, zoals de Volkskrant schreef: "Paasbulten aansteken is een oude traditie in Oost- en Noord-Nederland, vermoedelijk een overblijfsel uit de tijd van de Germanen."

Maar in die tijd was er geen bewustzijn over volksgezondheid. En waren heksenverbrandingen ook normaal. De levensduur was kort, de standaard laag. En vuren waren veel kleiner. De fijnstofuitstoot door onder meer huishoudens, (vee)industrie en vervoer was er nog niet. Houtkachels zorgen nu alleen al voor 23% van alle fijnstof, geleidelijk in koudere maanden.

Toch gaat het niet alleen om inhoud. Er leeft een sentiment dat mensen bij een brandstapelverbod helemáál niks meer mogen. Optreden speelt perfect in op de slachtofferkaarten van de PVV, de Boer en Burger Beweging of Forum. Met hun gehaktbalactivisme.

Misplaatst, omdat nog steeds van alles mag. En juist mensen met het minste vermogen en profijt van economische globalisering de hoogste risico's lopen op longziekten. En zij zullen ook het meeste lijden onder extreem weer door klimaatopwarming.

Met de apathie gaan er deze Pasen ook stapels bestuurdersruggengraten in rook op. Over schroothout gesproken.

Dat de vlammenzeeën mensenmassa's trekken, is logisch. Het is een spectaculair beeld. In wie schuilt er niet een klein paaspyromaantje? Wie vindt zo'n wedstrijdje welk dorp de hoogste vlammen veroorzaakt, niet spannend?

Toch is het hoogste tijd om die stapels af te bouwen. En laten we eerlijke zijn: het wordt lastig om de opwinding van een vuurzee te overtreffen. Een lichtshow? Een groot feest, met artiesten? Het is gewoon niet zo oermenselijk spectaculair. En bovendien: niet zo lokaal te organiseren, met de gezelligheid, rivaliteit, plezier, trots, traditie, gemeenschapszin.

Wat is een goed alternatief? Wie vindt dit paasei van Columbus? Moeten we hier überhaupt op wachten?
Voor nu is er een schrale troost voor longpatiënten dat er overal mondmaskers zijn. Voor bij het eieren zoeken.

cc-foto: monika1607