Dit is wat er werkelijk in Hamburg is gebeurd

Het zal je de afgelopen week niet ontgaan zijn: de G20 en haar bijbehorende protesten in Hamburg.  Voor Joop hield ik een actiedagboek bij, en deelde af en toe ook foto’s en korte stukjes tekst tijdens de acties op Twitter. Ik had eerder een einde en een conclusie onder het dagboek willen schrijven, maar zoals je in het actiedagboek leest waren de dagen (en korte nachten) dermate hectisch, inspannend en uitputtend dat ik na mijn thuiskomst afgelopen zondag besloot om eerst een paar dagen uit te rusten voordat ik een zinnige conclusie aan mijn ervaringen zou kunnen geven en uiteindelijk opschrijven.

Politiegeweld De Duitse politie staat niet bepaald bekend als zachtzinnig. Ik heb eerder actie gevoerd in Duitsland, maar wat er nu gebeurde heb ik nog niet eerder meegemaakt. Andere Nederlandse activisten kunnen dat beamen. Alle acties waar wij als Nederlandse groep aan hebben meegedaan ( ‘Color the red zone’ en de massademonstratie ), hadden een vreedzame insteek. Daarnaast hebben we in het uiteindelijk gelegaliseerde stadspark Altona gekampeerd, wat je eventueel ook een manifestatie zou kunnen noemen. Je zou de acties hooguit als burgerlijke ongehoorzaamheid kunnen bestempelen. Toch hebben we met zeer veel politierepressie te maken gehad.

Over voortdurende controle van je bezittingen en identiteitsbewijzen (op de openbare weg), het nachtelijk wekken van het kamp door de politie, het verstoren van de slaap door laaghangende politiehelikopters, het afsnijden van de bevoorrading naar het kamp en het logistiek bemoeilijken van activisten (OV platgooien, barricades), of het nou van de Duitse wet mag of niet, is heen te komen. Niemand zal er wakker van liggen. Maar het daadwerkelijke geweld dat door de politie op vreedzame activisten is gebruikt, is ronduit choquerend.

Terwijl wij op de dag van massale actie nog maar net met een paar honderd activisten uit het kamp vertrokken waren, stuitten we als groep al snel op een politiebarricade. In plaats gewoon de weg te versperren, sloeg de politie al direct in op de voorste rij activisten. Deze reportage van 1Vandaag geeft dat goed weer (vanaf minuut 8:00). De toon voor de verdere actie was gezet: overal waar we de politie tegenkwamen (en dat was bijna overal), werd er direct en zonder waarschuwing gebruik gemaakt van gummiknuppels,  pepperspray, traangas en waterkanonnen. Met de knuppels werd ook vaak direct op hoofd, arm en hand geslagen.

Het voor mijzelf angstige moment was toen ik op een gegeven moment achteraan de rij activisten liep. Omdat er een kliko op mijn enkel gevallen was, rende ik niet zo goed meer en was ik bang dat ik zou gaan hyperventileren door ademtekort. Om mij heen liepen nog meer uitgeputte en gewonde activisten die hun vaart hadden moeten minderen. De druk om sneller te lopen liep op, omdat er achter ons een ‘veeglinie’ van zwaar bepantserde en bewapende ME’ers liep. Al gauw liep ik met nog slechts twee andere jongens die ik niet kende links naast me. De meest linker werd als eerste gepakt: een ME’er sloeg hem met een gummiknuppel een paar keer op zijn hoofd en ik zag in mijn ooghoek een bloedvlek ontstaan. De jongen viel op de straat, en op het moment dat zijn vriend hem probeerde van de grond te tillen sloeg een andere ME’er deze jongen op zijn scheenbeen. Ook hij viel. Hopende op een stoot adrenaline heb ik het toen op een rennen gezet en ben gelukkig ontkomen. Tot mijn spijt weet ik niet hoe het met deze jongens is afgelopen.

Ik schrijf dit niet omdat ik op medeleven hoop, maar omdat het één van de vele geweldsincidenten is die die dag gepleegd zijn tegen activisten. Nogmaals: deze groep van betogers was slechts burgerlijk ongehoorzaam door een weg te blokkeren. Maar deze manifestatie bevond zich wel op de openbare weg, en het recht op demonstratie is in de Nederlandse, maar ook in de Duitse grondwet opgenomen en weegt zwaar. Bovendien mag een agent nooit met een gummiknuppel ‘zomaar’ op het hoofd van iemand tot bloeden toe slaan. Duitsland heeft die dag de mensenrechten geschonden, maar zal daar waarschijnlijk nooit voor berecht worden.

Rellen De afgelopen dagen heb ik vaak de vraag gekregen waarom ik in mijn actiedagboek niets verteld heb over de rellen die plaatsvonden in Hamburg. Het antwoord is simpel: ik heb ze zelf niet gezien. Ik weet dat ze hebben plaatsgevonden. Er zijn auto’s in brand gezet, en zelfs winkels geplunderd. Ik keur als persoon zelf het gebruik van geweld af, en de Nederlandse groep ook. We vielen onder een actieconsensus die niet uit was op directe confrontatie en geweld.

Er wordt in de media vaak gesproken over “het Zwarte Blok”, de groep activisten die compleet in het zwart gekleed gaan en vaak gezichtsbedekking dragen die het gebruik van geweld in de schoenen geschoven hebben gekregen, als organisatie. Het vormen van een ‘zwart blok’ is echter een bepaalde strategie van actievoeren, geen bestaande organisatie met bijeenkomsten en dergelijken.

Hoewel wij als Nederlandse groep gekozen hebben voor het niet-initiëren van geweld tijdens het actievoeren, omdat dit ook niet onze manier van actievoeren is, moet men zich wel realiseren dat het gebruikte geweld tijdens de ‘rellen’ in Hamburg niet in verhouding staat met het geweld dat door de samenkomende G20-leiders de wereld wordt aangedaan. Denk aan het voeren van oorlogen en de bijbehorende wapenindustrie, winst maken ten koste van klimaatverandering, het spekken van de eigen (overheids)portemonnee terwijl er hongernoden heersen etc. Toch lijken vrij weinig Nederlanders hier bij stil te staan, omdat deze veel grotere vormen van geweld een ver-van-ons-bed show zijn.

Daarnaast zijn er in het verleden ook bewegingen geweest die na lang vredig actievoeren overgegaan zijn tot het plegen van geweld, die we vandaag de dag als heldhaftig en onmisbaar beschouwen. Denk aan de Britse Suffragette beweging, die uiteindelijk door het plegen van een serie aanslagen het vrouwenkiesrecht heeft afgedwongen. Ik denk dat de meeste Nederlanders hier maar wat blij mee zijn.

De media Tijdens mijn dagen in Duitsland was mijn internetgebruik beperkt. In crisissituaties heeft de Duitse politie er een handje van om de telefoonverbindingen plat te gooien, en het algehele bereik was niet altijd even goed als hier in Nederland. Mijn spaarzame momenten met mobiel internet heb ik vooral gebruikt om uit te zenden. Zodoende heb ik nauwelijks wat van de mediaberichtgeving meegekregen, totdat ik in Nederland terugkwam. Ikzelf, maar ook de andere Nederlandse activisten zijn zeer geschrokken van de berichtgeving. Waar ik in mijn eigen actiedagboek eigenlijk niet spreek van rellen – omdat ik ze simpelweg zelf niet heb gezien – was dit het enige waar de kranten en nieuwsbulletins zich op gefocust lijken te hebben.

De berichtgeving in de meeste media ging vooral in op de vernielingen in de stad en de rellen. De vreedzame massademonstratie waar meer dan 200.000 betogers in meeliepen is nauwelijks verslagen, of werd afgedaan in een kort zinnetje onderaan een groter nieuwsbericht. Ook andere creatieve manifestaties zoals de ‘zombiedemo’ bleven onderbelicht.

Het viel me ook op dat er een groot verschil zat in de berichtgeving van de media die zelf een journalist hadden meereizen met activisten, zoals 1Vandaag, of zelf een journalist naar Hamburg hadden gestuurd, zoals de Volkskrant , in tegenstelling tot media die dat niet deden. Deze media gaven een veel genuanceerder beeld van het geweld en gingen ook dieper in op het politiegeweld en de vreedzame demonstraties. Bij andere media leek het vooral of ze berichtgeving van de vele (rechtse) Duitse kranten hadden overgenomen. Het is natuurlijk logisch om verslag te doen van rellen, maar de media zouden niet alleen die berichten moeten benadrukken.

Daarnaast werd er door verschillende columnisten en journalisten zomaar van alles aangenomen. In zijn column van afgelopen dinsdag in de Telegraaf somt Leon de Winter (onbedoeld) een aantal van deze veelvoorkomende aannames op. Zo zou elke activist per definitie anarchist zijn, terwijl er duidelijk heel veel verschillende politieke stromingen, van groen tot revolutionair, tijdens de acties vertegenwoordigd waren.  Ook zouden activisten allemaal een uitkering krijgen en vooral naar Hamburg komen om hun opgekropte woede er eens lekker uit te slaan. Als meneer de Winter mee was gereisd naar Hamburg om, zoals een goed journalist zou doen, eens een willekeurige activist te spreken, zou hij er al snel achter gekomen zijn dat deze aanname makkelijke onzin in. De meest opvallende aanname is nog wel die over vrouwen:

Blijkbaar zouden vrouwen alleen maar meegegaan zijn naar Hamburg om voor het seksuele vermaak van de mannelijke activisten te dienen. Ook dit is pertinent onwaar, kan ik u vertellen. Ik zou niet weten wanneer ik tussen de acties en het korte slapen door tijd en puf zou moeten hebben gehad om mijn seksuele diensten te verlenen aan mijn mannelijke co-activisten. Mocht dat er wel geweest zijn, kunnen beiden partijen evengoed van de seks genieten, niet alleen de mannen. Bovendien is buiten dit praktische punt deze aanname over vrouwelijke activisten ronduit seksistisch en denigrerend. Er wordt gesuggereerd dat vrouwen geen eigen idealen zouden hebben om voor te willen strijden, of van enig ander nut zouden kunnen zijn dan als seksuele ontlading te dienen. Dit zegt geloof ik veel over de seksistische denkwijze van meneer De Winter en zijn aanhangers, die geen kleine getalen vormen. Maar zij waren geen van allen onderdeel van de actievoerders.

Naast deze berichten over de activisten werd ook het aantal gewonde agenten breed uitgemeten in de media. Op persoonlijk niveau is het zeer vervelend als iemand gewond raakt, maar in tegenstelling tot de activisten die gebruik maakten van hun democratisch rechts op demonstratie, zijn deze agenten vooral ‘pionnen’ die orders van de gevestigde orde bovenaf opvolgen. Bovendien kloppen de aantallen niet:  zo werden er zeker 130 agenten gewond verklaard die in werkelijkheid het eigen traangas in de ogen hadden gekregen. Een agent is dan natuurlijk wel ‘gewond’, maar er wordt door deze aantallen op één gesuggereerd dat deze agenten ook door geweld van activisten gewond zijn geraakt. Dit is dus niet altijd waar.

Conclusie Ik vind de acties geslaagd. We hebben het voor elkaar gekregen om een aantal belangrijke lobby-evenementen rond de G20 te blokkeren en we hebben met de massale demonstratie een duidelijk geluid laten horen dat wij, de gewone werkende mensen, het niet eens zijn met de liberale kapitalistische dealtjes die onder het mom van wereldverbetering in achterkamertjes gesloten worden.

Het gebruikte politiegeweld was excessief, maar ligt in lijn met de verdere militarisering die momenteel in de Westerse Wereld plaatsvindt. Ik ben bang dat deze trend zich voort blijft doen en we in de toekomst alleen maar meer te maken gaan krijgen met politierepressie. Er werden zelfs Nederlandse activisten zonder goede rede tegengehouden op de grens met Duitsland. Desalniettemin lijkt ook de beweging op straat groter te worden: niet alleen was de massale demonstratie met 200.000 aanwezigen zeer goed bezocht en voor veel (ervaren) activisten de grootste demo die ze ooit bezocht hebben, ook in ons eigen land zien we een stijgende lijn van betogers met de Women’s March (meer dan 20.000 demonstranten), de laatste klimaat demonstratie afgelopen april (meer dan 7.500 demonstranten) en de eerste grote Nederlandse burgerlijke ongehoorzaamheidsactie twee weken geleden: Code Rood.

Hoewel ik graag de media bij deze vooral wil oproepen op goed verslag te (blijven) doen van demonstraties, kunnen we deze verantwoordelijkheid niet bij de huidige gevestigde kapitalistische media leggen. De selectieve verslaglegging die de afgelopen week plaatsvond door bepaalde media was ook te verwachten. We kunnen nu in een tijd waarin het door middel van sociale media steeds makkelijker wordt om zelf nieuws uit te zenden ons rijk prijzen, en we moeten van deze moderne mogelijkheden dan ook gretig gebruik maken om het werkelijke verhaal te blijven verspreiden.

Het is een dringende zaak om de komende maanden en jaren, zeker in deze tijd van populisme en opkomend fascisme,  verdere liberalisering van publieke voorzieningen, klimaatverandering, president Trump en een aankomend rechts kabinet dat waarschijnlijk nog meer bezuinigingsbeleid zal doorvoeren het verzet op straat te blijven opbouwen. We moeten niet toegeven aan de verdeeldheid tussen ‘good activist’ en ‘bad activist’ die de gevestigde orde probeert te zaaien en de criminalisering van (alle) demonstranten in bepaalde media. Vanuit hun angst voor groeiend zichtbaar verzet is dat precies wat ze willen. Zolang we doorstrijden hebben ze niet gewonnen.