Is dit wat de VVD met ‘groene groei’ bedoelt?

We mogen niet lichtvaardig denken over een overheid die dreigt met inzet van het leger om vreedzame demonstraties te voorkomen.

Een overheid die dreigt met inzet van het leger om een vreedzame demonstratie te voorkomen – dit is niet iets dat je in Nederland zou verwachten. Zeker niet van een partij die de naam ‘vrijheid’ in haar titel heeft en een fractievoorzitter van die partij die “internationale stad van vrede en recht” in haar portefeuille heeft. Toch is dit wat Lotte van Basten Batenburg deed in een oproep op twitter.

Mijn eerste reactie op dit bericht van de VVD’er was laconiek. Is dit wat de VVD met ‘groene groei’ bedoelt? Meer groen op straat om het klimaatprobleem – namelijk de vreedzame klimaatdemonstranten – aan te pakken. Tot ik besefte hoe serieus een oproep van de overheid om het leger in te zetten is.

Het demonstratierecht in Nederland staat onder druk, en de tweet van de VVD-fractieleider in Den Haag valt binnen de VVD-strategie van het inperken van demonstratierecht en het criminaliseren van vreedzame demonstranten. In algemene zin past het ook binnen de strategie die de VVD heeft gekozen in relatie tot de klimaatcrisis: de aandacht afleiden van de wetenschap, door een combinatie van magisch technologisch denken over kernenergie en economie en het inperken van het demonstratierecht voor bezorgde burgers. Maar Van Basten Batenburg gaat hiermee nog een grens over.

Ze maakt in haar oproep gebruik van een bekende drogreden, namelijk de valse vergelijking. “Voetbal wordt afgelast, dan kan dit ook niet worden toegestaan.” De VVD’er vergelijkt een voetbalwedstrijd waarbij het realistisch is om te verwachten dat supporters met elkaar op de vuist gaan of aan vandalisme doen, met een demonstratie waar doorgaans het enige geweld van de politie komt. Ze vergelijkt een commercieel sportevenement waarbij geweld voorspelbaar is, met bezorgde burgers die gebruikmaken van hun demonstratierecht om op een disruptieve maar vreedzame manier aandacht te vragen voor een ongekende crisis.

“Al moet het leger eraan te pas komen.” Dit zijn niet de zinnen die je wil horen in een democratie. Want tegen wie wordt het leger ingezet? Tegen bezorgde burgers, maar ook wetenschappers, hoogleraren, zorgprofessionals, ambtenaren, grootouders, studenten, en al de vele andere professionals die de overheid oproepen om naar de wetenschap te luisteren. Niet in de laatste plaats erkennen politie en defensie zelf de klimaatcrisis als een enorm veiligheidsprobleem. De fractievoorzitter zou eens contact op kunnen nemen met het netwerk Politie voor Klimaatveiligheid, of ‘De Klimaatgeneraal’ Tom Middendorp. Als het de VVD om veiligheid gaat, zou ze zich het best kunnen voegen bij de demonstranten.

We mogen niet lichtvaardig denken over een overheid die dreigt met inzet van het leger om vreedzame demonstraties te voorkomen. Mijn hoop is dat professionals en instanties die zich aangesproken voelen hier afstand van nemen. Maar er is eigenlijk maar een reactie mogelijk: met zoveel mogelijk bezorgde burgers, professionals en maatschappelijke organisaties naar de supportdemonstratie komen op 14 september.