Investeringsverdrag met Singapore leidt tot elitejustitie voor multinationals

Op woensdag 13 februari stemt het Europese parlement over een investeringsverdrag met Singapore. Dat verdrag omvat opnieuw investeringsbescherming in de vorm van een zogenoemd Investment Court System (ICS). Net als bij het verdrag met Canada mag het Nederlands parlement dat voorstel wegstemmen. Die kans kan het maar beter grijpen.

Wie afgaat op de berichtgeving over de arbitrageparagraaf in CETA, zou kunnen denken dat alle onrust rondom ISDS van een paar jaar geleden effect heeft gehad, en dat Nederland rustig kan instemmen met CETA. In het nieuwe ICS zouden alle fouten met ISDS verbeterd zijn. Ook de Advocaat Generaal van het Europese Hof van Justitie heeft er zijn zegen over gegeven. Die conclusie is echter voorbarig. ICS is echt nog steeds ISDS, en de voorstanders sluiten de ogen voor de wereldwijde kwalijke gevolgen van het systeem. Wanneer een ondernemer het niet eens is met een besluit van de Nederlandse overheid, dan kan hij naar de bestuursrechter stappen. Die maakt dan een belangenafweging waarbij hij wetten, verdragen en jurisprudentie betrekt en eventueel een schadevergoeding kan toekennen. ISDS werkt anders. Met ISDS kunnen buitenlandse investeerders staten aanklagen en een arbitrageclaim indienen. Niet een vergoeding van geleden schade wordt bedongen, maar een vergoeding van de verwachte winst. Arbitrage is elitejustitie voor multinationals.

Claims Vattenfall eiste 4,7 miljard euro toen Duitsland besloot te stoppen met kernenergie, Colombia kreeg een claim van 14,5 miljard dollar toen het zijn drinkwatervoorziening beschermde tegen mijnbouwschade. Het Canadese bedrijf Vermilion dwong Frankrijk de winning van fossiele brandstoffen nog jarenlang toe te staan door alleen met een claim te dreigen.

In 2015 namen 150.000 mensen deel aan een publieke consultatie over ISDS, 97% was negatief. De Commissie zag zich gedwongen ISDS te herzien. Maar ICS is niets meer dan ISDS met botox: een aparte rechtsgang voor buitenlandse investeerders, die verwachte winsten beschermt. Een nieuwe campagne op stopisds.org leverde in korte termijn ruim 435.000 handtekeningen op. ISDS zit in veel meer verdragen dan alleen in CETA. Hoe de Commissie het ook noemt, we moeten er zo snel mogelijk vanaf.

Anne-Marie Mineur schreef dit stuk samen met Mahir Alkaya, Tweede Kamerlid namens de SP, en Arnout Hoekstra, beoogd lijsttrekker bij de Europese verkiezingen namens de SP.

Cc-foto: Pieter Musterd