Inlichtingendiensten willen oorlog gebruiken om eigen bevoegdheden te verruimen

De Nederlandse inlichtingendiensten maken gebruik van de oorlog in Oekraïne om zelf meer bevoegdheden te kregen. Dat meldt de Volkskrant maandag. De krant heeft een nog geheim wetsvoorstel ingezien waaruit valt op te maken dat de diensten zonder toestemming vooraf mogen hacken en tappen en op grote schaal en ongericht internetverkeer mogen monitoren. Die bevoegdheden zijn in strijd met privacywetgeving en staan haaks op recente uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM).

Voor de inlichtingendiensten AIVD en MIVD zijn de huidige bevoegdheden al langere tijd te beperkt. Een wet die voorzag in het op grote schaal en ongericht verzamelen van gegevens van burgers, de zogenoemde Sleepwet, moest na een succesvol referendum in 2017 terug naar de tekentafel voor aanpassingen. Sindsdien klagen de inlichtingendiensten dat de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, zoals de Sleepwet formeel heet, te beperkt is waardoor ze hun werk niet goed kunnen doen.

De nieuwe poging van de diensten om de Sleepwet nu alsnog uit te breiden met de bevoegdheden die mensenrechtenorganisatie een inbreuk op grondrechten noemen, heeft volgens MIVD-baas Jan Swillens te maken met de strijd tegen Russische hackers. De diensten zouden nu niet in staat zijn ‘de digitale veiligheid van Nederland’ voldoende te waarborgen, liet Swillens vorige week al weten in Op1.

Ingewijden laten weten verbijsterd te zijn dat de inlichtingendiensten de oorlog aangrijpen om hun bevoegdheden onder de Sleepwet te verruimen. Zij wijzen erop dat de AIVD en MIVD nu al zonder toestemmingen kunnen opereren bij urgente dreigingen. Daarnaast zeggen ze dat de oorlog tot nu toe niet is ‘gepaard gegaan met grootschalige digitale aanvallen. Bovendien is in het verleden gebleken dat de AIVD en MIVD goed zicht hebben op Russische hackgroepen’. Het is nog niet bekend wanneer het wetsvoorstel naar de Kamer gaat.