In de politieke arena weegt macht zwaarder dan integriteit

Initiatiefnota van Groep Omtzigt en Volt is lakmoesproef of integriteit wel echt hoog op de politieke agenda staat.

Macht en integriteit staan altijd op gespannen voet met elkaar. Niet alleen in de politiek en het ambtelijk apparaat maar ook in het bedrijfsleven. Een wetmatigheid die in elke samenleving opgaat. Het antwoord op de vraag over de mate van corruptie en transparantie in een land kan per samenleving echter nogal verschillen.

De Europese anti-corruptiewaakhond Greco bekritiseerde Nederland omdat Nederland treuzelt met stevige regels en toezicht rond integriteit van bewindspersonen en topambtenaren. Ook de klokkenluidersbescherming in Nederland is nog steeds van een niveau om je voor te schamen. Ondanks het bestaan van een officieel Huis voor de Klokkenluiders en wetgeving hierover.

Groep Omtzigt en Volt hebben een initiatiefnota ingediend over wettelijke maatregelen om de integriteit bij bewindspersonen en de ambtelijke top te bevorderen. Een omvangrijke nota van 76 pagina’s waarin ze 14 concrete voorstellen doen.

Door Pieter Omtzigt als geplaagd, benadeeld en getergd klokkenluider van misstanden bij de overheid zal deze ingediende nota ongetwijfeld als lakmoesproef worden gezien om te bepalen of er inmiddels wat meer naar hem geluisterd wordt door de overige Kamerleden en vooral door de coalitiepartijen van Rutte IV.

Aan publiciteit voor de indiening van de initiatiefnota heeft het niet ontbroken. Veel media hebben er uitgebreid aandacht aan geschonken. Het woord is nu aan zijn collega’s van de Tweede Kamer.

Omtzigt heeft als voormalig CDA-Tweede Kamerlid het moeizame compromiswetsvoorstel Huis voor de Klokkenluiders in 2016 mede tot stand gebracht. Hij weet derhalve dat het nimmer de bedoeling was om klokkenluiders echt te kunnen beschermen met doorwrochte wetgeving en sancties. Dat was politiek een forse stap te ver verwijderd van het door het voormalig Socialistische Partij  Tweede Kamerlid Ronald van Raak ooit bedoelde echt beschermende klokkenluiderswetgeving.

We zijn nu zes jaar verder en het getuigt niet van veel politiek realisme om te verwachten dat thans de vlag er bij de huidige coalitiepartijen er geheel anders bij zal hangen als het over vraagstukken van integriteit, macht en transparantie gaat. Zeker niet omdat ook bij Volt als mede-indiener recent nog een weinig transparante kwestie over integriteit heeft gespeeld.

Als ervaren Tweede Kamerlid moet Pieter Omtzigt toch inmiddels weten dat Nederland als het gaat om macht, integriteit en transparantie bewust niet voorop loopt in Europa. Dat is een doordacht onderdeel van de bestuurscultuur van de Rutte-kabinetten. Als klokkenluider is Omtzigt daar al meerdere keren tegenaan gelopen.

Hoe naïef is het dan te veronderstellen door Groep Omtzigt dat er nu wel plotsklaps een ommezwaai van beleid en wetgeving komt door een meerderheid van de Tweede en Eerste Kamer? Zoals omschreven en gewenst in de initiatiefnota? Tot nu toe is immers gebleken dat macht het (bijna) altijd wint van integriteit in de politieke arena!