In coronacrisis is kloof armer-rijker extra zichtbaar

De afgelopen jaren heb ik  als vicevoorzitter van de FNV zowel als voorzitter van de Sociale Alliantie op verschillende manieren de kloven in de samenleving aangekaart. De kloof tussen arm en rijk, de kloof op het gebied van onderwijs, de kloof in het kader van het klimaatbeleid, de kloof tussen ziek en gezond, tussen man en vrouw. En soms hebben groepen mensen in onze samenleving  met meerdere van die kloven tegelijkertijd te maken. De huidige coronacrisis – met al die honderdduizenden mensen die flexibel werk hebben of zzp’er zijn – legt de onzekere arbeidsmarkt in al zijn lelijkheid bloot. Maar door de crisis worden ook de andere scheidslijnen in onze samenleving nog eens extra zichtbaar.

Werk gaat gewoon door De ongemakken van #blijfthuis zijn voor de meeste mensen met een goed inkomen eigenlijk prima te verdragen: zij wonen vaker in een ruim huis, met een tuin waar de barbecue op een mooie lentemiddag kan worden aangestoken, en kunnen zich veroorloven om het eten uit hun favoriete restaurant gewoon thuis te laten bezorgen. Een doktersbezoek eventueel met test is, voor zover de schaarsheid van middelen dat toelaat, geen enkel probleem. En het werk verschuift van kantoor naar de keukentafel, waar hun kinderen huiswerk maken op de laptop. Toegegeven: dat is voor niemand ideaal en het leidt overal tot extra spanningen, maar hun kinderen hébben tenminste een laptop met werkende internetverbinding, de onderwijsachterstand blijft beperkt en via beeldbellen en mail gaat het werk gewoon door.

Wrang Die situatie is heel anders voor grote groepen mensen. Quarantaine in een kleine, slecht geïsoleerde woning driehoog achter in de grote stad is feitelijk niet te doen. En zeker niet als het warmer wordt. Het hamsteren mag dan wat geluwd zijn, maar wrang blijft het dat het goedkope eten als eerste weg was en sommige voedselbanken gesloten zijn vanwege tekorten. En wat te denken van daklozen: waar kunnen zij terecht als van ons als samenleving wordt verwacht dat we in huis blijven. De leerachterstand van kinderen zonder laptop: in percentages lijkt het een gering probleem, in absolute getallen lopen tienduizenden kinderen uit minderbedeelde gezinnen dat risico. Het leven met een uitkering is altijd al een dagelijkse strijd om rond te komen, laat staan gezond te blijven. En is het echt waar dat de minister van Volksgezondheid op zijn standpunt blijft dat de coronatest ten laste gaat van het eigen risico?!

Nauwelijks rondkomen Ondertussen houden veel mensen met de laagstbetaalde salarissen onze samenleving draaiende met lonen op het minimumniveau, waar feitelijk nauwelijks van rond te komen is. Denk aan de distributiecentra, de schoonmaak, maar ook aan de verzorgenden die – overigens zonder de benodigde bescherming – onze ouderen met gevaar voor eigen leven verzorgen. Het is niet voor niets dat we als FNV bezig zijn met onze campagne voor verhoging van het minimumloon naar 14 euro per uur.

Kloven overbruggen Deze kloven zijn geen natuurverschijnsel, maar het gevolg van politieke keuzes. De coronacrisis zal worden gevolgd door een economische, zoveel is wel zeker. In het verleden kwamen de gevolgen daarvan ook het hardst neer bij de financieel zwaksten. Op het verloop van het virus hebben we maar beperkt invloed, op de verdeling van de economische pijn des te meer. Laat dat een startpunt zijn voor een eerlijke arbeidsmarkt met kansen voor iedereen en leefbare lonen. Waarin de welvaart eerlijker wordt verdeeld, wantrouwen de deur uit wordt gedaan en kloven worden overbrugd.

Een utopie? Het kan wel degelijk als we breken met het beleid van de afgelopen decennia en we lessen leren uit deze moeilijke tijd.